Η Ελισάβετ πήρε μία μεγάλη απόφαση πριν από 14 χρόνια, να φέρει στον κόσμο την κόρη της και να τη μεγαλώσει μόνη της. Είχε πρώτα αποφασίσει να μην συνεχίσει την κοινή της πορεία στη ζωή με τον τότε σύζυγό της, αλλά δεν σκέφτηκε να αφήσει τις ευθύνες που έρχονται στο προσκήνιο μαζί με ένα παιδί. Πλέον, αναπολώντας το παρελθόν και ξετυλίγοντας το φιλμ της ζωής της νιώθει δικαιωμένη όπως σημειώνει η ίδια, για την απόφασή της να δημιουργήσει μία μονογονεϊκή οικογένεια…
«Η κόρη μου είναι πλέον 14 ετών. Έχει ήδη μπει στην εφηβεία, που είναι σίγουρα μία ιδιαίτερη περίοδος για όλα τα παιδιά, είτε αγόρια ή κορίτσια. Δεν την βιώνουν σίγουρα όλα με τον ίδιο τρόπο, αλλά πάντα υπάρχουν προκλήσεις και καταστάσεις. Αλλάζουν τα ίδια τα παιδιά, στον τρόπο που σκέφτονται, αλλάζουν τις παρέες τους και επηρεάζονται από την επαφή με τον κόσμο» μας λέει λοιπόν αρχικά η Ελισάβετ Τζουμουζλή, συντηρήτρια Αρχαιοτήτων-Έργων Τέχνης, που κατοικεί στον Βόλο.
Συνέντευξη: Χρυσόστομος Τρίμμης
- Ανησυχείς λοιπόν περισσότερο τώρα για την κόρη σου;
Ανησυχώ όπως όλοι και προσπαθώ να συζητάμε και να έχουμε μία επικοινωνία και αν κάτι την απασχολεί περισσότερο να έρθει να μου το πει.
- Έχετε μία τυπική σχέση μητέρας-κόρης ή νιώθετε ότι είστε και φίλες μεταξύ σας;
Δεν μπορώ να πω ότι είμαστε φίλες. Μπορεί να κάνουμε κάποια πράγματα μαζί αλλά είμαστε μητέρα και κόρη.
- Μεγάλωσες σε μεγάλη οικογένεια;
Μαζί με τους γονείς μου και είμαστε τέσσερις αδερφές. Αλλά καμία μας δεν έκανε μεγάλη οικογένεια, αλλά έχουμε οικογένειες.
- Εσύ ήσουν από την αρχή μόνη με την κόρη;
Ναι, από την ημέρα που γεννήθηκε. Πλέον ο πατέρας της δεν είναι στη ζωή εδώ και μερικά χρόνια. Η κόρη μου ήταν τότε 8 χρόνων. Είχαμε αποφασίσει ότι δεν μπορούμε να είμαστε μαζί αλλά είχαμε μία καλή σχέση και υπήρχε επαφή του παιδιού με τον πατέρα της και στο τέλος έμεινε μαζί μας, έχοντας τα σοβαρά θέματα να τον απασχολούν. Δεν άξιζε σ’ αυτόν τον άνθρωπο να μείνει μόνος του σ’ αυτήν την κατάσταση. Η απουσία του φάνηκε όταν έφυγε από τη ζωή. Θα ήταν σημαντικό να είχα και τη δική του γνώμη για το παιδί.
- Στο παιδί έλειψε η πατρική φιγούρα;
Της λείπει τώρα. Πριν υπήρχε επικοινωνία. Νομίζω ότι το δύσκολο είναι, όταν χωρίζουν δύο γονείς και δεν μπορούν να τα βρουν μεταξύ τους, οπότε επιβαρύνονται περισσότερο τα παιδιά.
- Άρα τη μεγάλωσες μόνη σου;
Από τη στιγμή που γεννήθηκε, στην καθημερινότητά μου ήμουν μόνη. Στο μέτρο που μπορούσε πάντως ο πατέρας της της έδωσε πολλά, δείχνοντας και το ενδιαφέρον του.Σε πρακτικά ζητήματα ήμουν μόνη.
- Σε φόβιζε αυτό ποτέ;
Όχι. Με απασχόλησε μεν, το σκέφτηκα πολύ γιατί ήταν μεγάλη απόφαση να γεννηθεί ένα παιδί, ενώ είχαν συζητήσει ήδη οι γονείς και είχαμε πει ότι δεν μπορούμε να είμαστε μαζί.
- Το σκέφτηκες να μην έχεις το παιδί, ενώ ήξερες ότι το περιμένεις;
Όχι. Είχα πει ότι θα το πάρω επάνω μου. Οι απόψεις είναι σεβαστές. Νομίζω πάντως ότι είναι γενικότερα πιο σύνθετο το συγκεκριμένο θέμα. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά εγώ είπα ότι θα μεγαλώσω αυτό το παιδί. Είχα βέβαια μία σταθερή δουλειά και ήμουν σε μία ηλικία αρκετά ώριμη, άνω των 40, και είχα περάσει το κομμάτι εκείνο που ήθελα τις εξόδους και τη διασκέδαση.
- Η οικογένειά σου τι είπε όταν τους ανακοίνωσες ότι θα φέρεις στον κόσμο ένα παιδί χωρίς να υπάρχει δεσμός με τον πατέρα;
Οι αδερφές μου είπαν να προχωρήσω και ήταν θετικές. Ο πατέρας της κόρης μου είχε πει το εξής: «Ξέρεις πόσα εκατομμύρια γυναικών μεγαλώνουν μόνες παιδιά, και σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες; Κι εσύ μπορείς, γιατί είσαι ένα άτομο υπεύθυνο και ξέρεις τι κάνεις»! Είπε ότι θα βοηθούσε όσο μπορεί.
Πέρασε ένα τρίμηνο από τη στιγμή που ήμουν έγκυος το είπα και στους γονείς μου. Και οι δύο ήταν πολύ υποστηρικτικοί και με εμπιστευόντουσαν στις επιλογές μου. Μου είπαν ότι ναι, θα κάνω παιδί και ότι αυτό ήταν το πιο σημαντικό και να μην στενοχωριέμαι για τίποτα. «Δουλειά έχεις, θα έρθει και το παιδί, και μπορεί να βρεις κάποιον άλλο σύντροφο στη συνέχεια» μου είχε πει ο πατέρας μου.
«Τα πρακτικά και καθημερινά ζητήματα»
- Πόσο δύσκολο ήταν τελικά να μεγαλώσεις την κόρη σου μόνη;
Η δουλειά μου εξασφάλιζε ένα εισόδημα, είχα την αποδοχή από την οικογένειά μου και το στενό φιλικό περιβάλλον. Καταλαβαίνω τον προβληματισμό ορισμένων, πώς θα μεγαλώσει ένα παιδί με έναν μόνο γονέα. Είπα ότι δεν θα υπάρχουν προβλήματα και ότι αρκεί να εξηγήσεις στο παιδί τι έγινε.
Τα ζητήματα είναι σίγουρα τα πρακτικά, αυτά της καθημερινότητας, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, αλλά και οικονομικά και σαν έγνοιες. Είναι μερικές φορές που έλεγα να υπήρχε και κάποιος άλλος να ασχοληθεί με τα καθημερινά ζητήματα.
- Σου παραπονέθηκε ποτέ το παιδί για τη μη καθημερινή παρουσία ενός πατέρα;
Όχι. Με ρώτησε. Όταν έφυγε από τη ζωή ο πατέρας της πάντως ήταν μία δύσκολη εποχή, αλλά ήταν και ανακουφιστική. Ναι μεν η απώλεια είναι απώλεια και ακόμη μας στοιχίζει αλλά ήταν και μία ανακούφιση και για το παιδί. Άρχισε να χαμογελάει περισσότερο και έφυγε από πάνω της ένα άγχος.
- Μετά από 14 χρόνια θεωρείς ότι αν γύριζες πίσω τον χρόνο θα έκανες κάτι διαφορετικά;
Όχι, νομίζω ότι ήταν καλύτερα αυτό που κάναμε. Αν δεν το κάναμε θα είχαμε προστριβές και θα ήταν χειρότερα για το παιδί. Ενώ έτσι, δημιουργήθηκε μία σχέση από την αρχή με ξεκάθαρα δεδομένα, χωρίς να περάσει το παιδί ένα πιο δύσκολο στάδιο. Αυτό που μου λείπει πάντως είναι το ότι στα ζητήματα που μπορεί ν’ αντιμετωπίσει τώρα η κόρη μου, περνώντας στην εφηβεία, θα ήθελα να υπάρχει και μία άλλη γνώμη, μπορεί και διαφορετική από τη δική μου.
Έτσι, προσπαθώ να παρακολουθώ και κάποια σεμινάρια για γονείς, για να έχω επαφή πχ με το διαδίκτυο, και προσπαθώ να ενημερώνομαι για την επικοινωνία που έχει η νέα γενιά, για τα όρια που πρέπει να μπαίνουν. Θέλω να έχω και μία γνώμη από ανθρώπους που μπορούν να γνωρίζουν κάποια πράγματα καλύτερα από μένα.
- Μετά φαντάζομαι ότι υπήρχαν κάποια νέα πρόσωπα στο περιβάλλον σου. Πώς αντέδρασε η κόρη σου;
Νομίζω ότι τώρα που έχει μεγαλώσει, υπήρξε ένας θετικός αντίκτυπος, σε μία περίπτωση ενός ατόμου που είχα γνωρίσει. Θεωρώ ότι επειδή κι εγώ ήμουν σε μία καλή περίοδο, η γνωριμία εκείνη ήρθε θετικά στην καθημερινότητα και δεν υπήρξε κάποια αρνητική αντίδραση από την πλευρά της κόρης μου. Ήμασταν ο καθένας στο σπίτι του και δεν ήταν καθημερινή η επαφή. Όταν βρισκόμασταν ήταν αρκετά ήρεμα τα πράγματα. Δεν είναι πάντως αυτός ο κανόνας.
Ωστόσο να πω ότι δεν ήθελα κάποια εξέλιξη της σχέσης, και ένας βασικός λόγος ήταν η κόρη μου. Αν έληγε η σχέση, δεν ήθελα να το βιώσει η κόρη μου.
- Η Ελλάδα είναι μία χώρα που μπορεί να επιβιώσει μία μονογονεϊκή οικογένεια με άνεση;
Νομίζω ότι έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Κοινωνική αποδοχή υπάρχει και δεν είναι στιγματισμένη νομίζω πλέον μία γυναίκα. Το πρακτικό είναι δύσκολο γιατί δεν υπάρχει πολλή υποστήριξη. Το θέμα είναι λοιπόν να έχεις ένα σταθερό πρόγραμμα, ειδικά όταν τα παιδιά είναι μικρά που χρειάζονται πολλές ώρες. Αν μία γυναίκα δουλεύει πχ απόγευμα, θα πρέπει να υπάρχει άνθρωπος στο σπίτι για τα παιδιά. Δύσκολο είναι επίσης αν δεν υπάρχει καλή συνεννόηση με τον έτερο γονέα, σε ευθύνες, οικονομικά κτλ.
- Αν αύριο έρθει η κόρη σου και σου πει ότι θα είναι μητέρα μόνη;
Θα της πω αν έχει δουλειά (γέλια) και το δεύτερο αυτό που μου είχε πει ο πατέρας της. Εγώ όμως το είπα στα 40 και. Αν το πει μία γυναίκα στα 20 της έχει διαφορά. Εκεί το ζόρι θα έχει κι άλλες πτυχές. Είναι σκληρό το πρόγραμμα να μεγαλώνεις ένα παιδί.
