Οι μανάδες δεν θα έπρεπε να πεθαίνουν ποτέ. Θα ‘πρεπε να ’ταν μια ειδική κατηγορία έμβιου όντος που στο τέλος του βιολογικού του κύκλου θα γινόταν κάτι άλλο. Αστέρι, ας πούμε. Ή πέτρα με τρύπα. Απ’ αυτές τις σπάνιες. Απ’ αυτές που συμβολίζουν τύχη.
Κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, σκέφτομαι τη νεκρή μάνα. Όχι μία συγκεκριμένα, αλλά τη νεκρή μάνα σαν σύμβολο και βρίσκω πως η απώλειά της, όσο νωρίς ή κανονικά έρθει, δεν είναι ποτέ μια κανονική απώλεια. Σκέφτομαι τη μάνα που πεθαίνει πρόωρα και βρίσκω πόσο άδικο είναι να μην έχει ζήσει το παιδί της. Σκέφτομαι το παιδί της μάνας που πέθανε πρόωρα και βρίσκω πόσο άδικο είναι για το παιδί να μην έχει το πιο ασφαλές του καταφύγιο. Τον πιο δικό του άνθρωπο, τον πιο αναντικατάστατο. Εκείνον που τον έχει ζήσει, που τον ξέρει απ’ τα σπλάχνα του. Δεν μπορεί να ανακαλέσει μνήμες. Αναμνήσεις μαζί της. Ξέρει τη ζωή χωρίς εκείνη. Την υποψιάζεται με εκείνη. Τι τύπος, άραγε, να ‘ταν; Νιώθω πως το παιδί που έχει πρόωρα χάσει τη μάνα του, πρέπει να νιώθει σαν να του λείπει η πρώτη στρώση απ’ το δέρμα του. Σκέφτομαι τον σύντροφο της μάνας που πεθαίνει πρόωρα και του δικαιολογώ τα περισσότερα. Όμως απ’ τους τρεις περισσότερο λυπάμαι για την ίδια. Για την αγωνία της για ό,τι αφήνει πίσω. Και αυτή η αγωνία πρέπει να ’ναι αξεπέραστη και ανίκητη. Η άρρωστη λιονταρίνα φροντίζει ώστε η αγέλη της να υιοθετήσει το λιονταράκι της πριν αυτή αποχωρήσει για να πεθάνει μακριά και να μην τους μολύνει. Αν το ένστικτο της μάνας γινόταν να διδάσκεται ή έστω να πωλείται, ο κόσμος δεν θα’ ταν απλώς καλύτερος. Θα ήταν αμόλυντος.
Ο Αλμπέρ Καμύ, στο βιβλίο του «Ο Ξένος», μέσα από την αδιαφορία του Μερσώ για τη νεκρή του μητέρα, περιγράφει τέλεια μια στιγμή αμηχανίας. «Δεν είχα τίποτα να περιμένω από αυτήν, αλλά ούτε και αυτή από εμένα». Κάπως έτσι σκέφτομαι τη ζωντανή-νεκρή μάνα. Τη μάνα σε κατάθλιψη, την ψυχικά άρρωστη, την εξαρτημένη, εκείνη που υπάρχει αλλά δεν υπάρχει. Και δεν καταλαβαίνω -γιατί το μυαλό μου δεν το χωράει και όχι γιατί δεν εξηγείται- πώς μια μάνα μπορεί να είναι σε μια αντίστοιχη κατάσταση όταν έχει το σπουδαιότερο των κινήτρων. Το παιδί της. Και ύστερα πόσο απαρηγόρητο μπορεί να είναι ένα παιδί που έχει και δεν έχει τη μάνα του.
Τέλος, σκέφτομαι τη γριά μάνα στο φέρετρο με τα χέρια σταυρωμένα. Άστοχο. Μια μάνα δεν κάθεται ποτέ με τα χέρια σταυρωμένα… και κάπως έτσι βρίσκω πως αυτό είναι που κάνει ένα μεγάλο πια παιδί να κλάψει σαν μωρό.
