“Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι πολλές ανθρωποκτονίες είναι στην πραγματικότητα γυναικοκτονίες. Πρέπει να αναγνωρίσουμε την πολιτική των φύλων γύρω από τις δολοφονίες. Από το κάψιμο των μαγισσών στο παρελθόν, στο πιο πρόσφατο διαδεδομένο έθιμο της γυναικείας βρεφοκτονίας σε πολλές κοινωνίες, μέχρι τη δολοφονία γυναικών για την “τιμή”, συνειδητοποιούμε ότι η γυναικοκτονία συνεχίζεται εδώ και πολύ καιρό. Αλλά αφού περιλαμβάνει απλώς τις γυναίκες, δεν υπήρχε όνομα για αυτό πριν επινοηθεί ο όρος γυναικοκτονία”
Αυτά ήταν τα λόγια της Diana Russel κατά την κατάθεσή της στις διαδικασίες του Πρώτου Διεθνούς Δικαστηρίου για τα εγκλήματα κατά των Γυναικών στις Βρυξέλλες τον Μάρτιο του 1976. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι ο όρος “γυναικτονία” εξειδικεύτηκε αλλά στην χώρα μας για να γίνει ευρέως γνωστός έπρεπε να περάσουν 45 ολόκληρα χρόνια και μια πανδημία γυναικτονιών απο την αρχή του 2021. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές αυτές που “ λείπουν από ανάμεσά μας”, μόνο από τις αρχές του έτους, είναι 17. 17 απώλειες γυναικών από τα χέρια νυν ή πρώην συντρόφων τους που στο τραγικό χαμό τους καθρεφτίζουν τόσο τις τεράστιες ευθύνες της πολιτείας όσο και την ένδεια παιδείας, αξιών και την διαχρονική επικράτηση στερεοτύπων.
Ακόμη και μέχρι σήμερα και μετά την πρωτοφανή έξαρση των γυναικτονιών στη χώρα μας η Κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει θεσμικά τον όρο στον ποινικό κώδικα παρά τις πολιτικές πιέσεις – ο ΣΥΡΙΖΑ κατέθεσε δύο φορές τροπολογία- αλλά και τις αντιδράσεις των φεμινιστικών οργανώσεων. Ο δε ήδη ψηφισμένος νόμος περί συνεπιμέλειας κάνει εξαιρετικά δύσκολη την πλήρη απομάκρυνση απο κακοποιητικούς συζύγους ενώ στηρίχθηκε στη Βουλή απο ανεκδιήγητες εκφράσεις όπως η δήλωση του βουλευτή της ΝΔ, Γιάννη Λοβέρδου “οτι ένας άνδρας που δέρνει τη γυναίκα του μπορεί να είναι καλός γονιός και να έχει δικαίωμα στη συνεπιμέλεια¨. Το δε δεύτερο lockdown, σκόπιμα δεν γίνεται αναφορα΄στο πρώτο καθώς έγινε υπό πιεστικά έκτακτες συνθήκες, παρότι αποδεδειγμένα ο εγκλεισμός είχε ήδη οδηγήσει σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία σε ραγδαία αύξηση των καταγγελιών στην ειδική γραμμή SOS 15900, δεν συνοδεύτηκε από ειδική μέριμνα για αυτές τις γυναίκες που υφίστανται σπίτι κακοποιητικές συμπεριφορές. Είναι βέβαιο οτι το ταξικό πρόσημο της έμφυλης βίας και του lockdown δεν απασχόλησε τον Κυβερνητικό σχεδιασμό. Έτσι λοιπόν μια γυναίκα χωρίς οικονομική αυτάρκεια ή στήριξη από το δικό της οικογενειακό περιβάλλον σχεδόν εξαναγκαστικά συνέχισε όσο “μέναμε σπίτι” να υφίσταται ψυχολογική, λεκτική ή/και σωματική βία μην έχοντας καμία εναλλακτική απο αυτές που όφειλε να προσφέρει το κοινωνικό κράτος
Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτά τα θεσμικά “ατοπήματα”, σε πολλά εισαγωγικά ο όρος, που συντηρούν αν όχι υποβοηθούν την έξαρση της έμφυλης βίας. Ο τρόπος που -κατά πλειοψηφία- τα καλοπληρωμένα Πανελλαδικής Εμβέλειας ΜΜΕ της Λίστας Πέτσα χειρίζονται και προβάλλουν τα θέματα της βίας κατά των γυναικών κάθε άλλο παρά αποτρεπτικά έχει αποδειχθεί οτι δρά. Καταρχάς οι on air διαβόητες συμβουλές του γαλάζιου συνδικαλιστή αστυνομικού Σταύρου Μπαλάσκα με αφορμή τον φόνο της Καρολάιν για το πως κάποιος που σκότωσε τη γυναίκα του μπορεί να “πέσει στα μαλακά”, είδαμε ότι είχαν μεγάλη απήχηση στους επόμενους γυναικοκτόνους. Στις επόμενες γυναικοκτονίες που ακολούθησαν οι περισσότεροι ως “καλοί μαθητές” παραδόθηκαν και μεταμέλησαν για τις πράξεις τους, μερικοί μάλιστα χρησιμοποιώντας και την μη τελεσθείσα, απόπειρα αυτοκτονίας ως μέσω εξιλέωσης. Πέραν όμως αυτού σε μεγάλο πρόβλημα εξελίσσεται και η υπερπροβολη των γυναικοκτονιών η οποία ενώ ως αρχική στόχευση είχε να αφυπνίσει, μάλλον έχει καταλήξει να βρίσκει μιμητές τους απανταχού επίδοξους γυναικοκτόνους. Όχι φυσικά δεν αναφερόμαστε στην ανάδειξη του τεράστιου αυτού κοινωνικού θέματος, αλλά στην σχεδόν εμμονική υπερανάλυση κάθε σοκαριστικής λεπτομέρειας, ακόμη και με φωτογραφικό υλικό, των εγκλημάτων τα οποία καταλήγουν να μονοπωλούν μέχρι και τις νέου τύπου “σοβαροφανείς” πρωινές και μεσημεριανές εκπομπές. Λέξη για τις ευθύνες της Κυβέρνησης, λέξη για το οτι δεν υπάρχει κανένα σοβαρό νομικό πλαίσιο για την προστασία των γυναικών που υφίστανται ενδοοικογενειακή βία και την στήριξη τους στην μετέπειτα ζωή, λέξη για τα πατριαρχικά και σεξιστικά πρότυπα που χρόνια καλλιεργούσαν αυτές οι ίδιες εκπομπές με τους ίδιους ενίοτε παρουσιαστές. Μόνο αναπαράσταση της φρικαλεότητας και επιδερμικές καταδίκες της έμφυλης βίας. Θαρρείς πως αυτά τα θέματα αποτελούν βούτυρο στο ψωμί κάποιον ώστε η προσοχή του κόσμου να στραφεί εκεί στο έγκλημα αυτό καθαυτό και όχι στην υπόλοιπη επικαιρότητα ή στην ουσία και τα βαθιά αίτια της βίας κατά των γυναικών.
Εν κατακλείδι, το θέμα των γυναικτονιών αλλά και γενικότερα της έμφυλης βίας όπως και αν αυτή εκφράζεται τις τελευταίες μέρες αναδείχθηκε εξαιτίας της υπόθεσης του Στάθη Παναγώπουλου και άλλη μια διαχρονική μορφή βίας- η δημοσιοποίηση προσωπικών στιγμών χωρις την συγκατάθεση, αποτελεί βαθύ καρκίνωμα της κοινωνίας τόσο στην χώρα μας όσο και παγκόσμια. Στα της χώρας μας, το νομικό μας πλαίσιο πρέπει να εμπλουτιστεί ( και) με την θεσμική αναγνώριση του όρου “γυναικοκτονία” ο οποίος είναι ανάγκη να εδραιωθεί στην συλλογική μας συνείδηση, όχι απλώς σαν μια ακόμη μορφή εγκλήματος αλλά σαν ένα κοινωνικό φαινόμενο με βαθιά αίτια πολιτικά και κοινωνικά και αντίστοιχες λύσεις. Η βία κατά των γυναικών δεν αποτελεί μια αυτόνομη κατάσταση αλλά είναι πλήρως αλληλένδετη με τον τρόπο που μορφώνονται κοινωνικά τα παιδιά μας, την χρόνια αντιμετώπιση της γυναίκας απο τα ΜΜΕ, τη μη αναγνώρισή της ταξικότητας του προβλήματος και φυσικά την απροθυμία της πολιτείας για ουσιαστική στήριξη αυτών των γυναικών και των παιδιών τους. Το lockdown έδρασε ως άλλος καταλύτης για να έρθουν στο φως τα δομικά προβλήματα της Ελληνικής κοινωνίας σε σχέση με την έμφυλη βία. Είναι καιρός και χρέος μας να βάλουμε ένα τέλος σε αυτό, να σπάσουμε τα στερεότυπα να μην ανεχθούμε καμία άλλη δολοφονημένη, καμία άλλη κακοποιημένη, να μην μείνει ποτέ ξανά καμιά μόνη.
