Είναι γεγονός ότι ο Δήμος Βόλου, είναι ο μεγαλύτερος «ιδιοκτήτης» ακινήτων στην ευρύτερη περιοχή. Τα ακίνητα αυτά, η περιουσία του Δήμου, συνιστούν σε κτήματα, οικόπεδα, διαμερίσματα, εμβληματικά κτίρια που συναντούμε καθημερινά στο ευρύτερο περιβάλλον το οποίο συνθέτει την εικόνα τόσο του πολεοδομικού συγκροτήματος της πόλης, όσο και των περιοχών του εξωαστικού ιστού, δηλαδή τα κτίρια που υφίστανται στις Δημοτικές Ενότητες.
Το ζήτημα των κενών ιδιοκτησιών, αλλά και των αδιαμόρφωτων υπαίθριων δημόσιων χώρων του Δήμου είναι πολεοδομικό, οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Στερεί πολύτιμους οικονομικούς πόρους από την πόλη, υποβαθμίζει λειτουργικά και αισθητικά τόσο τη ζωή των κατοίκων όσο και το περιβάλλον στο οποίο καλείται τόσο ο κάτοικος όσο και ο επισκέπτης να λειτουργήσει και να ζήσει καθημερινά.
Η επανάχρηση παλαιών κτισμάτων, συνόλων αλλά και δημόσιου υπαίθριου χώρου αποτελεί πρακτική που λαμβάνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Παραδείγματα αξιόλογης επανάχρησης βιομηχανικών εγκαταστάσεων όπως το Υπαίθριο Μουσείο της Υδροκίνησης στη Δημητσάνα, αλλά και η Καπνοβιομηχανία «Ματσάγγου» στην πόλη μας, όπου σήμερα στεγάζεται το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, δείχνουν το δρόμο του μέλλοντος.
Ζωτικής σημασίας ερώτημα που θα έπρεπε να απασχολεί την πόλη σήμερα, είναι το πώς μπορούν αυτά τα κτίρια, μέσω της σωστής αποκατάστασης, επανάχρησης, αξιοποίησης και αναβάθμισής τους, να αποτελέσουν «στέγη» για δραστηριότητες και δράσεις, αφού αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και συνθέτουν και τη σημερινή ταυτότητα της πόλης.
Ένα από τα σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα του Βόλου είναι η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του. Αυτή συμπεριλαμβάνει στοιχεία της μυθολογίας, όπως η αργοναυτική εκστρατεία και οι Κένταυροι, της ιστορίας, όπως αρχαιολογικά ευρήματα και βυζαντινά μνημεία του νεότερου αλλά και του σύγχρονου πολιτισμού με νεοκλασικά κτίρια, ήθη και έθιμα.
Δυστυχώς η υφιστάμενη κατάσταση δεν αντικατοπτρίζει, αλλά ούτε αναδεικνύει την πλούσια ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μας. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το μεγάλο ποσοστό κενότητας χώρων έχει αντίκτυπο στο οικονομικό, κοινωνικό και φυσικό/πολιτιστικό περιβάλλον της πόλης, καθώς επίσης και στη δημόσια υγεία και ασφάλεια των κατοίκων. Για το λόγο αυτό κρίνεται απαραίτητη η λήψη άμεσων μέτρων όπως :
Κύρηξη Ιστορικού Κέντρου Βόλου, μέσω Προεδρικού Διατάγματος ή αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, που θα αναβαθμίζει την εικόνα της πόλης και θα αναδεικνύει μνημεία και πολιτιστικούς χώρους της περιοχής, με μια έμφαση στην αξιοποίηση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων.
Αποκατάσταση και επανάχρηση κυρηγμένων και μη αξιόλογων κτιρίων, λόγω αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας, που θα αποτελούν τον πυρήνα του πολιτισμού της πόλης, με έμφαση σε χρήσεις πολιτισμού ή άμεσης χρήσης τους για στέγαση υπηρεσιών του Δήμου. Για παράδειγμα η οικία Αδαμόπουλου, στη συμβολή των οδών Τάκη Οικονομάκη και Αντωνοπούλου, θα μπορούσε να στεγάσει χρήσεις πολιτισμού, αποτελώντας ένα μουσειακό ίδρυμα στο κέντρο του Βόλου. Ένα ακόμη παράδειγμα, εκτός αστικού ιστού, που θα μπορούσε να στεγάσει τέτοιου τύπου χρήσεις αποτελεί και το Αρχοντικό Κοντού, στο δρόμο Βόλου – Άνω Λεχωνίων, διατηρητέο κτίριο με δυνατότητα αξιοποίησης, αφού έχει ήδη πραγματοποιηθεί μελέτη αποκατάστασης του κτιρίου. Και φυσικά, υπάρχει πληθώρα πιο σύγχρονων κτιρίων, μεταγενέστερης αρκετά εποχής, η λεγόμενη «κληρονομιά του μπετόν», την οποία οι νεότερες γενιές θα κληθούν να διαχειριστούν στο μέλλον, αποφασίζοντας την αξιοποίησή της.
Φυσικά, οι προτάσεις αυτές θα μπορούσαν να εφαρμοστούν όχι μόνο στο κτισμένο περιβάλλον, αλλά και στον υπαίθριο δημόσιο χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πλατεία Πανεπιστημίου, στην εμπορική αγορά της πόλης, με σημερινές χρήσεις που υποβαθμίζουν την αισθητική του χώρου, χωρίς να λειτουργεί ως πόλος έλξης για κατοίκους και επισκέπτες, όπως αρχικά ήταν ο στόχος της δημιουργίας αυτού του δημόσιου υπαίθριου χώρου. Η ανάπλαση του συγκεκριμένου χώρου θα μπορούσε να γίνει με όρους βιώσιμης ανάπτυξης, που θα βελτιώνει την ποιότητα ζωής των πολιτών με χρήσεις όπως δημιουργία υπαίθριων εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων, με σκοπό τη χρήση τους από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,
Καθώς η ζήτηση για έργα, υπηρεσίες και κάλυψη νέων αναγκών από τους πολίτες αυξάνεται την ίδια στιγμή που τα έσοδα των δήμων μειώνονται δραματικά εξαιτίας της περικοπής των κρατικών επιχορηγήσεων ενώ παράλληλα η εξασφάλιση των πόρων του ΕΣΠΑ γίνεται σε πιο ανταγωνιστικές συνθήκες, γίνεται αντιληπτό πως ο ρόλος των δήμων στην τοπική ανάπτυξη καθίσταται ακόμη πιο σημαντικός. Για το λόγο αυτό απαιτείται ο στρατηγικός και επιχειρησιακός σχεδιασμός τους να είναι πιο στοχευμένος έτσι ώστε οι πόροι να επενδύονται σε τομείς και δράσεις που έχουν τη δυνατότητα να αποφέρουν τη μέγιστη δυνατή ωφέλεια.
Δυστυχώς στη χώρα μας, οι φορείς των Πολεοδομικού Σχεδιασμού δεν έχουν επιδείξει αποτελεσματικότητα στο ζήτημα που εν γένει αφορά την αστική αναγέννηση. Αυτό οφείλεται τόσο στη μεμονωμένη αντιμετώπιση των ζητημάτων, χωρίς την ανάπτυξη μιας ενιαίας πολιτικής και δράσης, όσο και στην ακαμψία στη συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασίας.
Ο Δήμος Βόλου οφείλει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών αυτών, ξεκινώντας από την επανάχρηση και την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του, αυξάνοντας την ελκυστικότητα των κατά τόπους περιοχών και Δημοτικών του Ενοτήτων. Τα παραπάνω θα συντελέσουν στη βελτίωση του ευρύτερου περιβάλλοντος στο οποίο όλοι συλλειτουργούμε , με απώτερο στόχο να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές την πόλη του «μέλλοντος», με όρους βιώσιμης ανάπτυξης, και όχι ένα εφιαλτικό σενάριο.
