Ο παλιός ναός του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, «ο Αϊ- Γιάννης», άγιος φύλακας της Κορόπης (Μηλεών), είναι χτισμένος σε έξαρμα του εδάφους στο κέντρο του οικισμού. Πρόκειται για ένα μικρό μονόχωρο ξυλόστεγο ναό (10 x5, 8 x 3 μ.) με την κόγχη του ιερού να προβάλει ημικυκλική στον ανατολικό τοίχο. Πετρόκτιστος, χωρίς ορατή αγιογράφηση ή λιθόγλυπτη διακόσμηση, μοναδικό του στολίδι αναδεικνύεται το χαγιάτι στη δυτική και νότια πλευρά του, που στηρίζεται σε δέκα ξύλινους δοκούς. Φαίνεται ότι επρόκειτο για καθολικό μονυδρίου, με αρκετή ωστόσο κτηματική περιουσία. Άλλοτε διατηρούσε κελιά, εκ των οποίων ελάχιστα διακρίνονται σήμερα σε ερειπιώδη κατάσταση, σε μικρή απόσταση βόρεια του ναού.
Κατά τις πηγές, ο κύριος αυτός ναός της Κορόπης κτίστηκε στη θέση αρχαιότερου βυζαντινού ναού με δαπάνη κάποιας ευσεβούς δέσποινας, περί τα 1880, αποκτώντας σεβαστό ποίμνιο, ιερέα και αρκετά κινητά πολύτιμα σκεύη, όπως διασώθηκαν από την καταγραφή της Μυρτούς Καμηλάρη, στο βιβλίο της «Ιεραί Αναγραφαί». Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη συνακόλουθη αποψίλωση των ορεινών περιοχών, και κυρίως, μετά τους σεισμούς του 1955, οι Κοροπαίοι-Μηλιώτες εγκατέλειψαν τα ετοιμόρροπα καλύβια τους από τα ψηλώματα και άρχισαν να κατεβαίνουν χαμηλά προς τη θάλασσα και να κτίζουν νέα σπίτια, εκατέρωθεν του χαραγμένου δημόσιου δρόμου, όπου διέθεταν κτήματα. Η νέα Κορόπη διευρύνθηκε και το εκκλησάκι τ’Αϊ-Γιάννη δεν επαρκούσε πλέον για τις λειτουργικές ανάγκες του οικισμού. Έτσι προς τα τέλη της δεκαετίας του 1950, σε απόσταση αναπνοής από τον ταπεινό ναΐσκο, ξεκίνησε η ανοικοδόμηση ενός νέου ομώνυμου και ευρύχωρου ναού στον τύπο της μονόχωρης βασιλικής, με κύρια δαπάνη του αειμνήστου Γεωργίου Κουτέ, επαναπατρισθέντος τότε από την Αμερική. Το 1961, ιδρύθηκε επίσημα η νέα ενορία και το εκκλησίασμα μεταφέρθηκε στο νέο ναό.
Το παλιό εκκλησάκι σταδιακά εγκαταλείφθηκε. Σήμερα, μετά από 62 χρόνια μοναξιάς, είναι έτοιμο και πάλι να υποδεχτεί στοργικά τους ευλαβείς πιστούς του, δίπλα στον πανηγυρίζοντα μεγάλο ναό. Απέριττο αλλά πλήρως αποκαταστημένο. Αίσθημα θαυμασμού και δέους προκαλεί, ειδικά για τους ντόπιους, τα τελευταία χρόνια η επανάχρηση του γραφικού αυτού μεταβυζαντινού μνημείου, που μετατράπηκε σ’ ένα πραγματικό κόσμημα του χωριού μας.
Σήμερα, ο Αϊ- Γιάννης εκτός από ιερό προσκύνημα, αποτελεί μια από τις πιο ζωντανές ενορίες του Νοτίου Πηλίου. Οι μακαριστοί πατέρες Χρήστος Τσιότρας, Aθανάσιος Ντάσιος και Σπυρίδων Τσιρογιάννης, την τελευταία τεσσαρακονταετία έκαναν τα πάντα γι’ αυτό, μαζί βεβαίως και τα εκάστοτε εκκλησιαστικά συμβούλια καθώς και το ασίγαστο ενδιαφέρον των κατοίκων. Το ίδιο συμβαίνει και τα τελευταία χρόνια, με τον σεβαστό πατέρα Κωνσταντίνο Πλακιά, που υπηρετεί με προσήλωση, αγάπη και ζήλο το ναό σε συνεργασία με τις φιλότιμες προσπάθειες του νυν συμβουλίου. Η εκκλησία μας γιορτάζει τον άγιό της, στις τις 26 Σεπτεμβρίου και τώρα στις 8 Μαΐου, όταν η άνοιξη είναι στις δόξες της, γι’ αυτό και λαογραφικά ο άγιός μας λέγεται και Λουλουδίτης.
Τα παλιά χρόνια, το πανηγύρι του Αϊ -Γιαννιού της Κορόπης στις 8 Μαΐου, που και σήμερα συνεχίζεται με άλλη μορφή, ήταν αυτό που εγκαινίαζε «τα παγγύρια» του καλοκαιριού στο Πήλιο, αφού όλα τα άλλα χρονικά ακολουθούσαν. Έτσι, ήταν φυσικό να συγκεντρώνει κόσμο από τα γύρω χωριά, που εκτός από το τάμα προς τον τιμώμενο θαυματουργό άγιο, αποζητούσε κοινωνική συνεύρεση, και πάνω απ’ όλα, λίγη διασκέδαση μετά την κλεισούρα του χειμώνα. Τα πανηγύρια ήταν από τα μοναδικά θεάματα της εποχής. Γέμιζε έτσι ολόκληρο το κοινοτικό κτήμα περίγυρα του ναού, αλογομούλαρα «παγγυριστάδων», όπως τους λέει ο ιστορικός της Ζαγοράς Γιάνης Κορδάτος, που, μαζί με τα αναγκαία περίμεναν δεμένα τους αποκαήδες –αφεντικά τους να τα επιστρέψουν πάλι στον προορισμό τους. Αλλά αυτό θα γινόταν μετά τον κατάνυξη του εσπερινού και αφού, βεβαίως, έπαιρναν μια γερή δόση από την ολονύκτια μουσικοχορευτική πανδαισία, που γινόταν στο μοναδικό κοινοτικό καφενείο – έδρα της κοινωνικής ζωής του χωριού. Βεβαίως τα πανηγύρια ήταν πάμπολλα, διασκορπισμένα σ’ όλα τα εξοχικά σημεία της ευρύτερης περιοχής, αφιερωμένα στους «καλοκαιρινούς» αγίους και οι Κοροπαίοι τα απολάμβαναν δεόντως.
Μαρία Κ. Σπανού
Ενδεικτική βιβλιογραφία
• Καμηλάρη Ρήγα Μυρτώ, «Ιεραί Αναγραφαί: Eξέτασις εκκλησιών-παρεκκλησιών, εξωκλησιών, μονών από απόψεως αρχαιοχριστιανικής των εν τοις τέως δήμοις του Πηλίου» στο: δελτίον της εν Αθήναις Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας των Θεσσαλών, Θεσσαλικά Χρονικά, 5ος τόμος, Αθήναι, (εργασίαι τύπου Καποδιστρίου 36), Αθήναι 1936.
• Koρδάτος Γιάνης, Ιστορία του Βόλου και της Αγιάς, από τα αρχαία χρόνια ως τα σήμερα, εκδ. 20ός αιώνας, Αθήνα 1960. Του ιδίου, «Ρήγας Καμηλάρης», εφημ. «Η Θεσσαλία», Βόλος, 23.4.1961.
• Κωνσταντάκης Ευστάθιος, Το Χωριό Μηλιές του Πηλίου, Τύποις Παρασκευόπουλος, Βόλος 1953.
• Παπαχατζής Δ. Νικόλαος., Τα λείψανα και η ιστορία των αρχαίων πόλεων της περιοχής του Βόλου, εκδ. οίκος Σωτ. Σχοινά, Βόλος 1937.
