Το ζήτημα των μεταλλάξεων ανέλυσε μιλώντας στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Ηλία Κουτσερή ο Ομότιμος Καθηγητής Γενετικής του ΑΠΘ κ. Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, τονίζοντας πω το υπάρχον εμβόλιο, το οποίο πραγματοποιείται στην Ελλάδα, της εταιρείας Pfizer καλύπτει και τη βρετανική αλλά και τη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη, στέλνοντας μήνυμα ανακούφισης στην ελληνική κοινωνία που τις τελευταίες ημέρες έχει πανικοβληθεί εξαιτίας των νέων δεδομένων με τον κορωνοϊό. Ο Καθηγητής μίλησε όμως και για τα μέτρα προστασίας, σημειώνοντας πως εάν αυτοσυγκρατηθούμε και τηρήσουμε όλα τα μέτρα για έναν μήνα, ώστε να συνεχίσουν οι εμβολιασμοί και να βελτιωθεί και ο καιρός, τότε θα σώσουμε και την υγεία αλλά και την οικονομία.
Ποια είναι η εικόνα που έχετε κ. Καθηγητά, από την πορεία της πανδημίας και ποιες από τις μεταλλάξεις που εντοπίζονται τελευταία, είναι αυτή που σας ανησυχεί;
Αυτή τη στιγμή γνωρίζουμε ότι ο ιός έχει μεταλλαχθεί μέχρι σήμερα περίπου 12.000 φορές. Ξέρουμε ότι οι περισσότερες από αυτές τις μεταλλάξεις είναι επιβλαβείς για τον ίδιο τον ιό ή είναι ουδέτερες, αλλά υπάρχουν 5-6 μεταλλάξεις οι οποίες είναι πιο επιβλαβείς και για τον άνθρωπο, γιατί αυξάνουν συνήθως τη μεταδοτικότητα του στελέχους κι αυτά τα στελέχη είναι αρχικά το βρετανικό, το οποίο έχει έρθει ήδη και στην Ελλάδα. Το πρόβλημα δεν είναι ότι έχει έρθει απλά στην Ελλάδα, αλλά έχουν διαπιστωθεί πάνω από 200 κρούσματα κι αυτό σημαίνει πως υπάρχουν τουλάχιστον 1000-1500 φορείς κυρίως στην Αττική, την Πάτρα και την Κρήτη. Συνεπώς έχει έρθει στην Ελλάδα και γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί. Το δεύτερο που είναι εντυπωσιακό είναι ότι στην περιοχή του Κεντ της Αγγλίας δημιουργήθηκε στο βρετανικό στέλεχος καινούργια μετάλλαξη, η οποία χαρακτηρίζει την Αφρική κι επιπλέον στο Λίβερπουλ της Αγγλίας δημιουργήθηκε μία μετάλλαξη τύπου Αφρικής στο αρχικό στέλεχος. Άρα αυτή τη στιγμή στη Βρετανία υπάρχουν τρία διαφορετικα στελέχη και λόγω του γεγονότος ότι έχουμε ταξιδιωτικά εύκολη πρόσβαση από την Ελλάδα στο Λονδίνο, σημαίνει ότι εύκολα μπορούν να έρθουν και οι άλλες δύο μεταλλάξεις στην Ελλάδα. Είναι ακόμη το γνωστό στέλεχος που έχει εμφανιστεί στη Νότιο Αφρική κι έχει ένα δεύτερο μειονέκτημα για τον άνθρωπο, πέρα από το γεγονός ότι είναι πιο μεταδοτικό, ταυτόχρονα παρακάμπτει κατά κάποιο τρόπο το ανοσοποιητικό σύστημα και επίσης είναι γνωστό ότι υπάρχει ένα κρούσμα με το εν λόγω στέλεχος στη Θεσσαλονίκη. Επίσης υπάρχουν δύο στελέχη στην περιοχή της Αφρικής, τα οποία και αυτά παρακάμπτουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Για μας αυτή τη στιγμή προέχει να συζητήσουμε αυτό που βρίσκεται ήδη στην Ελλάδα κι έχει μολύνει όχι μόνο ενήλικες αλλά και παιδιά και αυτό είναι το βρετανικό στέλεχος.
Τι γνωρίζουμε γι’ αυτό το στέλεχος;
Έχει 70% μεγαλύτερη μεταδοτικότητα σε σχέση με τα στελέχη που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο. Το στέλεχος αυτό διαπιστώθηκε στις 22 Δεκεμβρίου ότι έρχεται στην Ελλάδα κι αυτό σημαίνει ότι έχει περίπου ενάμιση μήνα που κυκλοφορεί στη χώρα, γι’ αυτό και έχουν αυξηθεί τόσο πολύ τα κρούσματα. Επειδή έχει 70% μεγαλύτερη μεταδοτικότητα, μολύνει πολύ περισσότερο κόσμο με αποτέλεσμα να καταλήγουν στα Νοσοκομεία πολύ περισσότεροι και να υπάρχουν προβλήματα, όπως αυτά που υπάρχουν στο Λονδίνο, στην Πορτογαλία και στην Ολλανδία και το αποτέλεσμα είναι η συσσώρευση αυτών των αρρώστων ακόμη κι έξω από τα Νοσοκομεία, όπως είναι στην περίπτωση της Πορτογαλίας. Σύμφωνα με τους Βρετανούς υπάρχει περίπτωση να υπάρχουν 30% περισσότεροι θάνατοι, όμως δεν θα οφείλονται αυτοί οι θάνατοι στο γεγονός ότι το στέλεχος έχει μεγαλύτερη θνητότητα, αλλά επειδή μολύνει περισσότερους, φτάνουν στα Νοσοκομεία περισσότεροι και κάποιοι καταλήγουν.
Ένα δεύτερο στοιχείο που πρέπει να προσεχθεί περισσότερο είναι ότι ενώ γνωρίζουμε όλοι ότι τα αρχικά στελέχη μολύνουν σπάνια τα παιδιά και κυρίως τα παιδιά του Δημοτικού , δηλαδή η συχνότητα μόλυνσης είναι 1%, έχει πλέον αποδειχθεί από μελέτη στην Καλιφόρνια οτι το προηγούμενο στέλεχος που ήταν μεταδοτικό, το D641 , ενώ το αρχικό στέλεχος μόλυνε 1% των παιδιών, το μεταδοτικό μολύνει 7%. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα με την περίπτωση του βρετανικού στελέχους. Το αρχικό στέλεχος μόλυνε 1% τα παιδιά, το νέο στέλεχος μολύνονται 2-3%. Αυτό το βλέπουμε και στην Ελλάδα, ότι όχι μόνο έχουν μολυνθεί παιδιά στην Βοιωτία, Πάτρα, Κρήτη και στην Αθήνα, αλλά ένα από αυτά κατέληξε. Συνεπώς υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος και για τα παιδιά.
Επειδή το βρετανικό στέλεχος έχει έρθει στην Ελλάδα, είναι πιο μεταδοτικό και προκαλεί περισσότερους θανάτους θα πρέπει να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί. Δεν επαρκούν τα μέτρα τα οποία ήδη γνωρίζουμε και πρέπει να χρησιμοποιηθούν αυστηρότερα μέτρα. Ήδη Γερμανία και Γαλλία λένε να φοράμε ιατρική μάσκα, την κοινή μάσκα όταν τη φοράμε να έχει διπλό στρώμα κι επειδή υπάρχει μεγάλη μεταδοτικότητα να τηρούμε όλα τα μέτρα κι αν είναι δυνατόν να αποφεύγουμε και την παραμικρή συγκέντρωση σε χώρο συναθροίσεων.
Κάποιοι συνάδελφοί σας προτείνουν ακόμη και το κλείσιμο των σχολείων εάν συνεχιστεί η εξάπλωση. Η δική σας γνώμη ποια είναι;
Πιστεύω ότι δεν πρέπει να κλείσουν τουλάχιστον τα Δημοτικά. Αλλά το πρόβλημα είναι αλλού. Η εύκολη λύση είναι να κλείσουμε τα πάντα, αλλά αυτό μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα για την υγεία, έχει αρνητικά αποτελέσματα για την οικονομία. Τον Οκτώβριο έλεγα ότι έχει έρθει η μετάλλαξη D614 και πρέπει να προσέχουμε δέκα φορές περισσότερο. Δυστυχώς εκείνο το μήνυμα ήμουν ο μόνος που το έλεγε σε όλη την Ελλάδα και δεν πέρασε. Αλλά το μήνυμα ότι το βρετανικό στέλεχος βρίσκεται στην Ελλάδα εδώ και καιρό δεν υπάρχει ΜΜΕ που να μην το λέει. Δεν υπάρχει κάποιος Έλληνας που να μην είναι ενημερωμένος ότι υπάρχει ένα στέλεχος που είναι πολύ μεταδοτικό και κινδυνεύει να μολύνει πολύ. Επαφίεται σε μας, στην δική μας ευθύνη να ακολουθήσουμε τα μέτρα, όχι επειδή μας τα λέει η κυβέρνηση ή οποιοδήποτε άλλος, αλλά γιατί εάν εμείς αυτοσυγκρατηθούμε τουλάχιστον για ένα περίπου μήνα, έτσι ώστε να συνεχίσουν οι εμβολιασμοί και να βελτιωθεί και ο καιρός, θα σώσουμε και την υγεία αλλά και την οικονομία.
Με τους εμβολιασμούς τι γίνεται; Καλύπτονται και οι μεταλλάξεις από τα υπάρχοντα εμβόλια;
Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα χρησιμοποιείται το εμβόλιο της Pfizer. Γνωρίζαμε ότι αυτό το εμβόλιο έχει αποτελεσματικότητα 95% στα αρχικά στελέχη του κορωνοϊού. Διάβασα εργασία από την ίδια την εταιρεία στην Αμερική, που λέει ότι τα εμβόλια της Pfizer αντιμετωπίζουν με πιθανότητα 95% και το βρετανικό στέλεχος. Επειδή έχει εμφανιστεί το στέλεχος της Νότιας Αφρικής στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με το άρθρο, το εμβόλιο της Pfizer αντιμετωπίζει σε ένα ποσοστό 60- 65% και αυτό το στέλεχος. Κατά συνέπεια το εμβόλιο που γίνεται χρήση του αυτή τη στιγμή στη χώρα μας, αντιμετωπίζει και τα δύο στελέχη με μεγάλη επιτυχία και δεν θα πρέπει να ανησυχούμε.
Το εμβόλιο της Moderna, το οποίο έχει εγκριθεί αλλά δεν έχει έρθει ακόμη στην Ελλάδα κι αυτό έχει παρόμοια επιτυχία. Το εμβόλιο της Astrazeneca αντιμετωπίζει το βρετανικό στέλεχος αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία εάν αντιμετωπίζει το αφρικανικό. Επιπλέον επειδή υπάρχουν πολύ λίγα δημοσιευμένα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου της Astrazeneca σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, βλέπουμε ότι η Γερμανία κι άλλες τρεις- τέσσερις χώρες της Ε.Ε. δεν θα χρησιμοποιήσουν αυτό το εμβόλιο στα εν λόγω άτομα. Στην Ελλάδα βλέπουμε πως επικρατεί ο ίδιος προβληματισμός από την αρμόδια εμβολιαστική επιτροπή κι ελπίζω εντός των ημερών να ανακοινώσουν εάν το εμβόλιο της Astrazeneca θα χορηγηθεί σε άτομα ηλικίας 18 έως 65 ετών που πραγματικά υπάρχουν στοιχεία και γνωρίζουμε ότι είναι αποτελεσματικό.
Εσείς πάντως, έχετε μιλήσει, ακόμη και για δεύτερη, αλλά και τρίτη γενιά εμβολίων…
Ναι, αυτή τη στιγμή η Moderna προσπαθεί να αντιμετωπίσει με τις νέες τεχνολογίες το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί ένα στέλεχος κορωνοϊού που θα είναι ανθεκτικό στα τρέχοντα εμβόλια. Εκείνο που κάνει η moderna είναι να δημιουργήσει ένα νέο εμβόλιο που θα περιλαμβάνει τις παραλλαγές της Νότιας Αφρικής. Μας λέει ότι εάν υπάρξει πρόβλημα θα κάνει ένα αναμνηστικό εμβόλιο τρίτης φάσης. Εκτός αυτού, σχεδιάζει να κάνει ένα εμβόλιο που θα περιέχει ταυτόχρονα το mRna για το παλιό στέλεχος και τα καινούργια στελέχη. Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει αντιμετώπιση όλων των παραλλαγών. Ακόμη υπάρχει μία καινούργια τεχνολογία, ακόμη πιο εντυπωσιακή, να μας βάλουν mRna που θα είναι αυτοπολλαπλασιαζόμενο και θα μπορεί να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες πρωτεΐνης του ιού για να παράγεται μεγαλύτερη αντίδραση. Ακόμη, υπάρχει ένα τέταρτο σχέδιο, το οποίο το θεωρώ πολύ λογικό. Αυτή τη στιγμή όλα τα εμβόλια, ευρωπαϊκά, ρωσικά, αμερικανικά χρησιμοποιούν την πρωτεΐνη της ακίδας του ιού. Η Moderna σκέφτεται να χρησιμοποιήσει εμβόλια που δεν θα αφορούν μόνο μία πρωτεΐνη του ιού, αλλά δύο πρωτεΐνες και με αυτό τον τρόπο να μπορέσει να αντιμετωπίσει μελλοντικά ανθεκτικά στελέχη.
Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν στα σκαριά τέσσερις τουλάχιστον τεχνολογίες που μπορούν να αντιμετωπίσουν τα νέα στελέχη. Για μένα το πιο σημαντικό είναι ότι χάρη στην mRna τεχνολογία, η οποία είναι ασφαλής μπορεί εάν δημιουργηθούν ανθεκτικά στελέχη, μέσα σε δύο μήνες να έχουν αναπτυχθεί τα καινούργια εμβόλια. Αυτή τη στιγμή πρέπει να εμβολιαστούμε όσοι περισσότεροι Έλληνες με τα διαθέσιμα εμβόλια, που ευελπιστώ να αυξηθούν. Εντός της επόμενης εβδομάδας και η johnson-johnson θα υποβάλει αίτηση χορήγησης άδειας στην Ε.Ε. και αυτό το εμβόλιο είναι μία δόση και η αποτελεσματικότητά του είναι 85%. Εάν έρθει και αυτό το εμβόλιο θα μπορούμε θεωρητικά μέχρι τον Ιούνιο να έχουμε εμβολιάσει το 50-60% του πληθυσμού για να έχουμε ένα καλοκαίρι σχετικά κανονικό.
Ο ιός μπορεί να προσβάλλει άτομα ανάλογα με το DNA τους;
Η απάντηση είναι καταφατική. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν δέκα γονίδια στο DNA του ανθρώπου, οπου μεταλλάξεις σε αυτά τα γονίδια μπορούν να κάνουν κάποια άτομα να είναι πιο ευαίσθητα στη μόλυνση από τον κορωνοϊό. Άτομα της ομάδας αίματος 0 έχουν περίπου 35% μεγαλύτερη πιθανότητα να μην μολυνθούν απο τον κορωνοϊό, ενώ άτομα με ομάδα αίματος Α έχουν 45% πιθανότητα να μολυνθούν. Είναι γνωστό ότι όσοι έχουν την παραλλαγή που προδιαθέτει το Αλτσχάιμερ κινδυνεύουν να μολυνθούν πιο εύκολα από τον κορωνοϊό.
