Ακούω συχνά τελευταία, αγανακτισμένους συμπολίτες μου, με την όλη πολιτική και οικονομική κατάσταση που βιώνουμε. Χθες για παράδειγμα σε μια καφετέρια μόνο στα χέρια δεν πιάστηκαν δυο συνομιλητές, όταν ο ένας προσπαθούσε να πείσει τον άλλον ότι ο Τσίπρας είναι ο καλύτερος διαπραγματευτής και όχι ο Σαμαράς, που όπως έλεγαν, μας είχε φλομώσει στο ψέμα.
Τους κοίταζα για πολύ ώρα, έστω και αν έφτασα στο σημείο να γίνω αδιάκριτη και διερωτήθηκα, αγαπημένε μου αναγνώστη, αν με την ίδια ευκολία που μπορούμε να κρίνουμε τους πάντες και τα πάντα, κρίνουμε και τον εαυτό μας. Σκέφτομαι, εάν τα πράγματα σε αυτήν εδώ τη χώρα − τη χώρα που αγαπώ, και που ποτέ δεν περιφρόνησα ή κοίταξα αφ’ υψηλού έπρεπε να φτάσουμε στο πιο τραγικό μας σημείο − στον πάτο, δηλαδή −, για να αρχίσουμε πλέον εμείς οι «ένοικοι» οι τωρινοί ένοικοι − να αντιδρούμε, και να παίρνουμε θέση ως πολίτες για το τι θεμέλια θέλουμε να έχει το «σπίτι» μας, το σπίτι που αύριο − άλλος περήφανα, κι άλλος με ενοχή στο βλέμμα − θα αφήσουμε κληρονομιά στα «παιδιά» − στα παιδιά τα δικά μας, αλλά και του γείτονα. Όσο μας βόλευαν, ως μεμονωμένες οντότητες, και δεν μας κούναγαν από τη σκιά μας − καταστάσεις, θεσμοί και πρόσωπα −, δεν μας ενοχλούσαν. Δεν μας αηδίαζαν. Μα, πάνω από όλα, δεν μας «αφορούσαν».
Έλα, όμως, που αυτή η οικονομική κρίση που μας χαστουκίζει και μας κλοτσάει καθημερινά, από τον ξύπνιο μας μέχρι και στον ύπνο μας, είναι απόρροια της ηθικής κρίσης, της ηθικής κατάπτωσης που χρόνια τώρα επιτρέπαμε − αλλά και επικροτούσαμε, θεωρώντας τη μαγκιά − να μας (δια-)φθείρει. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, πού βασίλευαν, ή πού κοιμόντουσαν, δεκαετίες τώρα, το συλλογικό μας πνεύμα, τα συλλογικά μας όνειρα, οι συλλογικοί μας στόχοι − πολύ απλά, το «εμείς», και όχι το «εγώ».
Σαφέστατα και πρέπει να αγανακτήσουμε. Σαφέστατα και πρέπει να σταθούμε απέναντι − στους πάντες και στα πάντα − και να απαιτήσουμε. Πριν, όμως, βγούμε στους δρόμους, ας περάσουμε πρώτα μπροστά από τον καθρέφτη και ας κοιτάξουμε το είδωλό μας. Έπειτα, ας σταματήσουμε απέναντι στο γείτονα, και ας τον κοιτάξουμε με καθαρή και ειλικρινή ματιά. Και στο τέλος, όταν η ζωή μας, οι επιλογές μας, τα λόγια μας, οι πράξεις μας θα έχουν περάσει σαν φιλμ μπροστά από τα μάτια μας, ας βγάλουμε τις πιο δυνατές μας κραυγές. Ας φωνάξουμε για το δίκιο που χάσαμε, για το δίκιο που μας κλέψανε, αλλά και για το δίκιο που επιλέξαμε ανά στιγμές, ελαφρά τη καρδία, να στερήσουμε από το διπλανό μας.
Και ίσως τότε η κραυγή που θα βγει να μην είναι πλέον άναρθρη. Ίσως τότε η κραυγή που θα πεταχτεί μέσα απ’ το «είναι» εκατομμυρίων ανθρώπων να πει το ίδιο πράγμα. Και είμαι σίγουρη ότι, ακόμα κι αν οι «ισχυροί» δεν μας ακούσουν, ακόμα κι αν δεν μας πάρουν στα σοβαρά, οι αληθινά ισχυροί − αυτοί που δεν παίρνουν εισαγωγικά, όλοι εμείς, δηλαδή − θα έχουν πλέον αντιληφθεί τόσο την ευθύνη τους, όσο και τη δύναμη που τελικά έχουν στα χέρια τους.
Κάθε πρωί, λοιπόν, πριν πλύνουμε τα δόντια μας και πιούμε τον καφέ μας, ας ενημερωνόμαστε για το τι συμβαίνει γύρω μας − όχι μόνο μέχρι το σημείο που φτάνει ο ίσκιος μας, αλλά η συνολική «περιφέρεια» του πλανήτη. Και όχι μόνο για να κρίνουμε, αλλά και για να χτίζουμε άποψη −, και επιτέλους ας αρχίσουμε να βιώνουμε, και όχι απλά και μόνο να επιβιώνουμε…
