Μετά από πολύχρονη μελέτη, σε προθέσεις και κατάστιχα των θεσσαλικών μοναστηριών, ο Κώστας Σπανός, εκδότης του ιστορικού περιοδικού «Θεσσαλικού Ημερολογίου», εξέδωσε το «Λεξικό των θεσσαλικών βαφτιστικών ονομάτων, 15ος-19ος αιώνας» (Λάρισα 2018, σ. 256).
Ο Κώστας Σπανός, από το 1985 άρχισε να μελετάει και να δημοσιεύει ποικίλα μοναστηριακά χειρόγραφα και να αποδελτιώνει τα ονόματα των Θεσσαλών που αφιέρωναν κάτι στα μοναστήρια, κυρίως των Μετεώρων και του Αγίου Βησσαρίωνα (Δουσίκου), της Ολυμπιώτισσας, του Σπαρνού, της Κορώνας, της Ρεντίνας, της Δρακότρυπας, της Ξενιάς και της Σκιάθου. Παράλληλα αξιοποιούσε και σχετικά δημοσιεύματα συνεργατών του περιοδικού. Όπως διαπιστώνει ο αναγνώστης, στη βιβλιογραφία του αναφέρονται 303 δημοσιεύματα και μερικοί κώδικες ανέκδοτοι.
Στο Λεξικό έχουν καταχωρισθεί 1208 βαφτιστικά ονόματα, πολλά από τα οποία έχουν χαθεί πριν από πολλά χρόνια.
Τα ονόματα έχουν κατανεμηθεί σε 17 περιοχές της Θεσσαλίας και για το καθένα προσδιορίζεται η περιοχή, το έτος και το πόσες φορές αναφέρεται κάθε έτος. Τα βαφτιστικά προέρχονται από το εκκλησιαστικό εορτολόγιο, από τη λαϊκή παράδοση, από την Ιστορία και από τα ονόματα. Μερικά από αυτά, όπως ο Γεώργιος, ο Δημήτριος, η Μαρία κλπ. εμφανίζονται με 30-85 μορφές, με τα πολλά υποκοριστικά τους.
Τα βαφτιστικά ονόματα των Θεσσαλών προέρχονται από το εκκλησιαστικό εορτολόγιο, κυρίως των ανδρών, από τη λαϊκή παράδοση, κυρίως των γυναικών, από την Ιστορία, τα αξιώματα και μερικά είναι ακατάταχτα. Συναντούμαι ονόματα της αρχαίας εποχής (Ελεφάντω, Έρω, Θαύμαστος, Ηρακλής, Σίμος, Καλλή, Μαμάλω, Ολυμπιάδα, Σύρος, Σύρω, Στατήρης, Στατήρα) και της βυζαντινής εποχής, τα οποία είναι κυρίως επώνυμα αυτοκρατόρων (Παλαιολογος, Παλαιολογίνα, Ανδρόνικος, Ανδρονίκη, Κομνηνός, Κομνηνή, Καντακουζηνή, Βατάτζης, Λάσκαρης, Φωκάς, Φωκαδίνα), λογίων και μεγάλων αξιωματούχων της εποχής (Βλεμμύδης, Βλεμμύδω, Φιλανθρωπηνός, Συρόπουλος, Συροπουλίνα, Αρμενόπουλος, Λογάρω, Λογαράς, Ρήγας, Ράλλης, Φράγκος, Φράγκω), ηρώων ιπποτικών μυθιστορημάτων (Μαργαρώνα, Ροδάμνη).
Υπάρχουν και μερικά που μας παραπέμπουν σε αρχηγούς αρβανίτικων φατριών: Μουζάκης, Μαλακάσης, Λιόσης, Ματαράγκω, Μέξας, Μέξια.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα γυναικεία ονόματα της λαϊκής παράδοσης. θαυμάζει κανείς την ευρηματικότητα των γυναικών της Θεσσαλίας, η οποία, σε γενικές γραμμές είναι κοινή στον βορειοελλαδικό χώρο: Αγοραστή, Αηδονή, Ακτή, Ανατολή, Άσπρη, Αφράτη, Βαμπάκω, Βαμπούλω, Βαρσαμή, Βελούδα, Βιολέτα, Βλάττω, Γεράκω, Γραμμένη, Δελφίνα, Διδασκάλα, Διαβάτω, Ευρετού-Βρέτω, Ηλιοστάλακτη, Θέρω, Καλομοίρα, Κανάκω, Μελίσσω κ.ά.
Πρόκειται για ένα έργο, μοναδικό όχι μόνο για τη Θεσσαλία, για έναν ονοματολογικό και λαογραφικό πλούτο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου έχει χαθεί.
Πηγή Larissanet.gr
