H Αργεντινή και η Χιλή είναι από τις χώρες της Νοτίου Αμερικής, όπου στελέχη των δικτατοριών της δεκαετίας του 1970 και 1980 πήγαν φυλακή για τα εγκλήματα που διέπραξαν.
Με καθυστέρηση σε πολλές περιπτώσεις. Στην Αργεντινή για παράδειγμα, χρειάστηκε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που έβαζε τέλος στην αμνηστία των στρατιωτικών, ώστε να ξεκινήσουν οι δίκες αξιωματικών και συνεργατών τους, ακόμα και των ίδιων των στρατιωτικών που ηγήθηκαν κυβερνήσεων της περιόδου 1976-1983, όπως του Βιντέλα.
Στη Χιλή, αντίθετα, ο ίδιος ο Πινοτσέτ παρέδωσε την εξουσία το 1990 και αναδείχθηκε σε ισόβιο γερουσιαστή. Ακόμα και η προσπάθεια του Ισπανού δικαστή Μπαλτασάρ Γκαρθόν να ζητήσει τη σύλληψή του, όταν ο δικτάτορας βρέθηκε στο Λονδίνο, σκόνταψε στην Μάργκαρετ Θάτσερ.
Η τότε πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου αρνήθηκε να ικανοποιήσει το αίτημα του δικαστή, μιλώντας με πολύ θετικά λόγια για τη στάση που είχε τηρήσει η Χιλή στον πόλεμο του Νότιου Ατλαντικού (1982) για τα Νησιά Μαλβίνας/Φώκλαντς: Η Χιλή του Πινοτσέτ είχε συνδράμει τη Βρετανία στον πόλεμο με τη Χούντα της Αργεντινής.
Εδώ και αρκετό καιρό έχει ξεκινήσει μια συζήτηση στη Χιλή για το ενδεχόμενο αποφυλάκισης ορισμένων από τους καταδικασθέντες, λόγω προβλημάτων υγείας ή προχωρημένης ηλικίας.
Μια ομάδα χαμηλόβαθμων αξιωματικών που καταδικάστηκε για τις δολοφονίες αντιφρονούντων δήλωσε έτοιμη να ζητήσει συγγνώμη από τις οικογένειες των θυμάτων για τα βασανιστήρια επί Πινοτσέτ.
H όλη διαδικασία της συγγνώμης θα λάβει χώρα στη φυλακή, όπου κρατούνται μακριά από κάμερες. Θα ξεχωρίζει όμως η παρουσία ενός ιησουίτη ιερέα, ο οποίος ζητά όλοι να δείξουν μεγαλοψυχία.
Αλλά και ο πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου της Χιλής, Ούγκο Ντόλμεστς, κινείται στην ίδια κατεύθυνση:
«Γνωρίζω και αντιλαμβάνομαι ότι η κίνηση αυτή θα φέρει πόνο στις οικογένειες που έχασαν αγαπημένα πρόσωπα. Αλλά μια κοινωνία πρέπει να πηγαίνει μπροστά και να ψάχνει τη συμφιλίωση» δήλωσε.
Από την πλευρά του, ο Μανουέλ Γκερέρο που έχασε τον πατέρα του (μέλος του ΚΚ Χιλής) σε ηλικία 14 ετών, δηλώνει ότι έχει συμφιλιωθεί με την απώλεια και έχει συγχωρέσει τους δικτάτορες.
«Και με τους δολοφόνους;» ρωτήθηκε πρόσφατα από τον ανταποκριτή της El Pais, για να απαντήσει: «Δικαιοσύνη. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.»
