Για τον εθισμό στο διαδίκτυο μίλησε η γνωστή ψυχολόγος κ. Νέλη Τσοπουρίδου επισημαίνοντας στο Ράδιο ΕΝΑ και στον Γ. Καρεκλίδη τους τρόπους που μπορούν οι γονείς να καταλάβουν ότι το παιδί τους έχει αποκτήσει αυτή την εξάρτηση, αλλά και πως θα μπορούν να προλάβουν και να αντιδράσουν σε αυτό τον εθισμό. Η κ. Τσοπουρίδου επεσήμανε πως το πιο σημαντικό όλων είναι η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ γονέα και παιδιού, αλλά και η συνεχής ενημέρωση των γονιών για όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις, που αφορούν στα παιδιά τους.
Τι συμβουλές μπορούμε να δώσουμε σε παιδιά και σε γονείς;
Αυτό που συμβαίνει είναι ότι μετά τον κορωνοϊό περάσαμε αντιφατικά μηνύματα στα παιδιά. Ενώ από τη μία υπήρχε το κομμάτι «βγείτε έξω, δραστηριοποιηθείτε, αποκτήστε πράγματα που δεν θα είναι μπροστά από μία οθόνη», ήρθε η περίοδος της διετίας και έκλεισε τα παιδιά μέσα στο σπίτι και ξαφνικά όλες οι δραστηριότητες, όλα τα μαθήματα, όλη η κοινωνική τους ζωή ήταν μπροστά από μία οθόνη. Οπότε τα παιδιά του σήμερα, που είναι στην εφηβεία ή στο Δημοτικό έχουν μπει σε μια πραγματικότητα λίγο αντιφατική. Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τι σημαίνει υγιές διαδίκτυο και πιο είναι το κομμάτι του διαδικτύου που χτυπάει τα καμπανάκια στους γονείς ότι κάπως πρέπει να ανησυχήσουμε με τα παιδιά ότι έχουν ένα κομμάτι εθισμού.
Εθισμός στο διαδίκτυο είναι όταν ένα παιδί οργανώνει όλη του τη ζωή, την πραγματικότητα γύρω από μια οθόνη κι αυτό γίνεται αυτοσκοπός κι όλο το κομμάτι του νοήματός του βρίσκεται μπροστά από μια οθόνη, τότε αυτό είναι ένα καμπανάκι που καλούμαστε να το δούμε. Ο εθισμός δεν έχει να κάνει ότι έχω κάποιες δραστηριότητες μπροστά από μία οθόνη κι όταν τελειώσουνε εγώ θα την κλείσω και θα συνεχίσω τη ζωή μου. Ο εθισμός έχει να κάνει ότι οργανώνεται όλη μου η ζωή, η ανάγκη μου να περνάω καλά μέσα από αυτό κι όταν κλείνει η οθόνη είναι σαν να σταματάει και η δική μου η ζωή.
Πως μπορούμε να αντιληφθούμε οι γονείς ότι υπάρχει πρόβλημα;
Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να εντοπίσουμε σε ένα παιδί και να είναι καμπανάκια ανησυχίας. Καταρχήν ο υπερβολικός χρόνος που αφιερώνει στη χρήση του διαδικτύου και πολλές φορές με ρωτάνε οι γονείς τι σημαίνει υπερβολικός χρόνος, πόσο πρέπει ένα παιδί να μένει μπροστά στον υπολογιστή. Παλαιότερα μπορούσαμε να θέσουμε ένα τέτοιο όριο , πλέον επειδή πολλά οργανώνονται γύρω από τις οθόνες δεν είναι τόσο εύκολο. Αυτό όμως που λέω πάντα είναι ότι όταν το παιδί γυρίζει από το σχολείο και καθόμαστε να φάμε, έχει μπροστά το κινητό. Όταν θα σταματήσει τα μαθήματα και θα καθίσει κατευθείαν μπροστά από το κινητό. Όταν καθόμαστε όλοι μαζί να συζητήσουμε, όταν θα βγούμε μια βόλτα έξω κι έχει μπροστά το κινητό και δεν συμμετέχει σε καμία άλλη δραστηριότητα που κάνουμε. Όταν δηλαδή το παιδί αποκόπτεται από όλο το περιβάλλον και στέκεται μπροστά από μια οθόνη. Αποκόπτεται το παιδί από το τώρα και ζει παράλληλα κάπου αλλού. Αυτό είναι υπερβολικός χρόνος και θα πρέπει να το έχουμε στο νου μας όταν βλέπουμε ένα παιδί πως συμπεριφέρεται στην κοινωνική του ζωή. Ένα άλλο σύμπτωμα είναι όταν βλέπουμε το παιδί μας πάρα πολύ κουρασμένο, γιατί τα παιδιά πολλές φορές για να μείνουν παραπάνω στο διαδίκτυο δεν κοιμούνται το βράδυ, αφιερώνουν πολύ χρόνο μπροστά σε μία οθόνη, με αποτέλεσμα το πρωί να είναι κοιμισμένα, να μην έχουν ενέργεια, να μην έχουν δύναμη να βγάλουν τη μέρα τους, έχουν αίσθημα κόπωσης. Ένας ενήλικας έχει μια άλλη ωριμότητα να διαχειριστεί τη χρήση του διαδικτύου και να βάλει το όριό του. Ένα παιδί δεν μπορεί να το κάνει αυτό. Επίσης ένα μεγάλο καμπανάκι είναι ότι πέφτουν οι σχολικές επιδόσεις του παιδιού. Όταν βλέπουμε μία απότομη πτώση της βαθμολογίας ή αρχίζει και αλλάζει η συμπεριφορά του στο σχολείο ή οι καθηγητές αρχίζουν και βλέπουν ένα άλλο παιδί τότε είναι ένα καμπανάκι που το παιδί αρχίζει και απομονώνεται. Είναι συμπτώματα εθισμού.
Οι γονείς έχουν ευκαιρίες να μιλήσουν με τα παιδιά τους;
Κάποιες φορές απαιτούμε από τα παιδιά κάποια πράγματα, όταν εμείς οι γονείς δεν είμαστε έτοιμοι να τα εφαρμόσουμε κι επειδή οι γονείς είναι το παράδειγμα προς τα παιδιά όχι με αυτά που λέμε, αλλά με τις πράξεις, όταν προσπαθούμε να οριοθετήσουμε τη χρήση διαδικτύου στο σπίτι πρέπει να είμαστε οι πρώτοι που πρέπει να τα εφαρμόσουμε. Ο γονεϊκός ρόλος είναι σημαντικός, απαιτεί και θυσίες και χρόνο και πάρα πολύ αφοσίωση. Το πιο βασικό είναι το κομμάτι της σχέσης, εάν μπορεί ένας γονιός είναι κοντά στο παιδί του, να αφιερώνει χρόνο. Ένα μεγάλο κομμάτι είναι να είμαστε κοντά στα παιδιά και να τα καταλάβουμε. Εάν οι γονείς δεν βρίσκουν χρόνο για να ακούσουν τα παιδιά, τα παιδιά αναζητούν άλλες λύσεις και το διαδίκτυο παίρνει αυτό τον ρόλο.
Πως μπορούμε να επιλύσουμε τα προβλήματα με το διαδίκτυο;
Καλό θα ήταν να μην δαιμονοποιούμε τα πράγματα και τα βλέπουμε τρομακτικά. Τα παιδιά μας που μεγαλώνουν τώρα έχουν διαφορετική αίσθηση της πραγματικότητας από κάποιον που μεγάλωσε πριν 20, 30 ή 40 χρόνια. Ένας γονιός για να είναι δίπλα στο παιδί του πρέπει να είναι και ενημερωμένος. Εάν δεν έχει καμία επαφή πως μπορεί να το προστατεύσει; Ένας γονιός είναι καλό να μπει σε μια διαδικασία να μαθαίνει, να ενημερώνεται, να ψάχνει, γιατί το διαδίκτυο είναι ένα αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας του παιδιού. Εάν υπάρχει καλή σχέση γονιού- παιδιού, ένα παιδί σε κάθε δυσκολία θα υπάρχει ο χώρος να το συζητήσει.
Πως θα συμβάλει σε όλα αυτά η εικονική πραγματικότητα;
Είναι πράγματα καινούργια για όλους μας. Οι επιστήμες, μαζί με το πως προχωράει η ζωή και ο κόσμος, βρίσκουν τον τρόπο και προχωρούν κι αυτές. Οπότε και η ψυχολογία θα βρει τον τρόπο για να είμαστε υγιείς ψυχολογικά με ό,τι τρόπο κι αν προχωρήσουν τα πράγματα. Μπορούμε να φανταστούμε, να κάνουμε σενάρια για το τι θα έρθει στο μέλλον σίγουρα όμως δεν μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά προς τα που κατευθύνονται τα πράγματα. Μπορούμε όμως να αναλογιστούμε τον δικό μας κόσμο, κι ας είναι ο μικροκοσμός μας, τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτά που περνούν από το δικό μας χέρι, γιατί εάν αναλωνόμαστε σε κάτι που δεν περνά από το δικό μας χέρι σκορπάμε πάρα πολύ την ενέργειά μας και το άγχος μας. Ας κοιτάξουμε πως μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα στο δικό μας σπίτι, στην δική μας καθημερινότητα στις οθόνες και τι χώρο θέλουμε να έχουν στη ζωή μας.
