«Αν ήξερες τι πραγματικά είναι ο άνθρωπος, θα ήσουν πιο ευτυχισμένη καλό μου παιδί. Όμως σε ελάχιστους ανθρώπους δίνεται η δυνατότητα να το μάθουν. Ο δρόμος της ζωής είναι διάσπαρτος με αγκάθια. Τα ρόδα είναι αυτά που μαραίνονται και πεθαίνουν γρήγορα». Τη φράση αυτή, την είχα διαβάσει σε κάποιο βιβλίο, κάποια στιγμή, αγαπημένε μου αναγνώστη, συμβουλή γιαγιάς από προς εγγονή, και από τότε δεν την έχω ξεχάσει. Ή για να σου είμαι απολύτως ειλικρινής, προσπαθώ μέσα στην τρέλα της καθημερινότητας, να μην την ξεχνάω. Μεγαλώνοντας, συνειδητοποιώ, πως η ανθρώπινη αξία δεν είναι συγκρίσιμο μέγεθος. Ο άνθρωπος είναι αύρα, ενέργεια κι ένα αρμονικό σύμπλεγμα πνεύματος και ύλης.
Προσδιορίζεται με βάση τα στοιχεία αυτά και συγκρίνεται μόνο με τον εαυτό του. Με κανένα άλλο παράγοντα και με καμία άλλη συνθήκη. Κάποιοι αρέσκονται στο να κάνουν πολυποίκιλους διαχωρισμούς και να προσδιορίζουν την ζωή ως μια αρένα ταυρομαχίας, όπου πάντα νικάει ο πιο γερός, ο πιο δυνατός και αυτός που κατέχει τους πιο πολλούς τίτλους και τα πιο υψηλά αξιώματα. Μεταφράζουν την ανθρώπινη αξία με γνώμονα την συσσώρευση γνώσεων, τα επίκτητα προσόντα και την υλική παντοδυναμία. Όμως όπως είπε και ο Σωκράτης δυόμιση χιλιάδες χρόνια πριν, η μόρφωση είναι αποκλειστικά και μόνο θέμα συμπεριφοράς. Ο ίδιος δεν ανέφερε τίποτα για τη στεγνή συσσώρευση γνώσεων.
Για τον Σωκράτη ο μορφωμένος άνθρωπος μεταξύ άλλων, είναι αυτός ο οποίος είναι έντιμος σε όλες του τις συναλλαγές, αυτός που ελέγχει τις δυσάρεστες καταστάσεις αντί να ελέγχεται από αυτές, αυτός που δεν νικήθηκε από τις ατυχίες και τις αποτυχίες του και αυτός ο οποίος δεν έχει φθαρεί από τις επιτυχίες και τη δόξα του. Η μόρφωση και η άρτια επαγγελματική εξειδίκευση δεν αποτελούν ταυτόσημες έννοιες. Το επάγγελμα και η θέση κάποιου ανθρώπου στην κοινωνία δεν προσδιορίζει τον ίδιο ως άτομο και ως αξία .Προσδιορίζει μόνο τις σταθερές που τον περιβάλλουν. Οτιδήποτε λέγεται και αναφέρεται γύρω από αυτόν και όχι ως προς αυτόν ως ανθρώπινη οντότητα. Οποιαδήποτε απόπειρα σύγκρισης ιδιοτήτων, λοιπόν, κρίνεται επιεικώς ως κάλπικη. Δεν μπορείς να διδάξεις τίποτα στον άνθρωπο. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τον βοηθήσεις να ανακαλύψει αυτό που έχει μέσα του. Όλον εκείνο τον πλούτο της συναισθηματικής ευφυΐας που διακρίνει την μεγαλοσύνη του είδους του. «Να μην προσπαθήσεις να γίνεις άνθρωπος επιτυχίας αλλά άνθρωπος αξίας», είπε ο Άλμπερντ Αϊνστάιν και είχε απόλυτο δίκιο.
