Με αφορμή το χθεσινό μου άρθρο, μου έγραψε μια αναγνώστρια πως το μεγαλύτερο προτέρημα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος, είναι να μπορεί να συγχωρεί. Ακόμη και τον μεγαλύτερο εχθρό του, ακόμη και εκείνον που τον κρίνει. Δεν υπάρχει λόγος να κρατάω κακία για κανέναν. Δεν έχει νόημα να πικραίνομαι, μου έγραψε. Ως ένα σημείο συμφώνησα κι εγώ μαζί της. Το να συγχωρείς κάποιον σημαίνει ανωτερότητα. Μέχρι εκεί καλά.
Η διαφωνία μου είναι στο εξής. Πως μπορείς να συγχωρήσεις κάποιον που μπορεί να μην έχει μετανιώσει για τα όποια του λάθη; Κάποιον που ενώ ξέρει ότι έχει κάνει λάθος ή κακό, αλλά δεν λέει να διορθωθεί; Κάποιον στον οποίο έχεις δείξει τις καλές σου προθέσεις, αλλά εκείνος αντί να καλυτερεύει, συνεχίζει το ίδιο τροπάριο; Συμφωνώ ότι το να συγχωρείς δηλώνει αρετή, όπως και το ότι να κρατάμε κακία σε κάποιον δεν προσφέρει και τίποτα. Το να μπεις στη διαδικασία όμως να συγχωρείς κάποιον δεν εξαρτάται μόνο από εσένα.
Εξαρτάται και από την συμπεριφορά των άλλων. Και πες ότι σου ζητάει κάποιος συγνώμη. Τι παραπάνω από μια λέξη δηλαδή; Έχει καταντήσει πλέον χειρότερη και από καραμέλα. Λες ένα «συγνώμη» και νομίζεις ότι ταυτόχρονα έχουν λυθεί όλα. Μέχρι τη στιγμή που θα ξαναγίνει το λάθος και εσύ θα έχεις μείνει όχι με την γλύκα της καραμέλας, αλλά με την πίκρα της, αφού και πάλι θα έχεις πληγωθεί από συμπεριφορές τρίτων, που δεν σου ταιριάζουν. Κι ας τους είχες συγχωρέσει. Γι αυτό έχω καταλήξει, αγαπημένε μου αναγνώστη, ότι τους ανθρώπους που δείχνουν στην αρχή ότι μετάνιωσαν, αλλά στην πορεία έδειξαν ότι μόνο αυτό δεν έκαναν, πως πλέον δεν αξίζει ούτε να τους συγχωρούμε, αλλά ούτε και να τους δίνουμε περισσότερη αξία απ’ όση αξίζουν. Δεν ξέρω γιατί οι άνθρωποι αυτοί επιμένουν στα λάθη τους. Κάποιο λόγο θα έχουν.
Εκείνο όμως που σίγουρα γνωρίζω είναι ότι αρετή, εκτός από τη συγχώρεση, είναι και το να μετανιώνεις. Γιατί εκεί θέλει θάρρος για να παραδεχτείς ότι έχεις κάνεις λάθος και πως με τις πράξεις σου αδίκησες ή στεναχώρησες έναν συνάνθρωπο σου. Εσύ έχεις ιδέα μήπως να μου πεις, πως μπορείς να συγχωρέσεις κάποιον που πέφτει συνεχώς στα ίδια λάθη; Θα το κάνεις μια, δυο, τρεις φορές. Μετά δεν γίνεται. Γιατί μετά δεν είσαι καλός, αλλά χαζός. Και δε νομίζω να θέλει κάποιος να σε θεωρεί χαζό, έτσι δεν είναι; Προφανώς δεν αξίζουν όλοι τη συγχώρεση μας. Όλοι, πρέπει να δείχνουμε τον ανάλογο σεβασμό στους γύρω μας, μα πάνω απ’ όλα στον εαυτό μας. Σεβασμό λοιπόν, έτσι ώστε ούτε να μετανιώνουμε, ούτε να χρειάζεται να συγχωρέσουμε στη συνέχεια.
