Εκτιμήθηκε η μεγάλη συμμετοχή των εθελοντών
Ως μια χαμένη ευκαιρία για κάποιες από τις διεκδικήτριες πόλεις να διαμορφώσουν ολοκληρωμένη πολιτιστική στρατηγική, μεταξύ αυτών και του Βόλου, χαρακτηρίζει η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων τις προτάσεις που αξιολόγησαν για την ανάδειξη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης του 2021. Όπως αναφέρουν στην έκθεση αξιολόγησης των προτάσεων που δόθηκε προχθές στη δημοσιότητα, η επιτροπή απογοητεύθηκε από αυτή τη χαμένη ευκαιρία. Αντιπαραβάλει μάλιστα σε αυτό, την προσπάθεια που κατέβαλλαν αντίστοιχα πόλεις της Κροατίας, της Ιρλανδίας και της Ρουμανίας για την ανάδειξη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης του 2020 και εργάστηκαν για να διαμορφώσουν για πρώτη φορά ολοκληρωμένες πολιτιστικές στρατηγικές. Στην περίπτωση της Κροατίας νικήτρια αναδείχθηκε η Ριέκα.
Τα κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων όπως αναφέρεται στην έκθεση ήταν τα εξής έξι:
1. Συμβολή στην μακροπρόθεσμη στρατηγική της πόλης
2. Ευρωπαϊκή διάσταση
3. Πολιτιστικό και καλλιτεχνικό περιεχόμενο
4. Δυνατότητα υλοποίησης
5. Απήχηση
6. Διοίκηση
Αδύναμη η πρόταση του Βόλου
Με βάση τα παραπάνω κριτήρια η πρόταση του Βόλου εμφανίστηκε αδύναμη σε σχέση με τις άλλες προτάσεις, στη μάχη της διεκδίκησης για την «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021». Όπως προκύπτει από την έκθεση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, εκτιμήθηκε η μεγάλη συμμετοχή των εθελοντών στο όλο εγχείρημα, αλλά η πρόταση κρίθηκε ότι δεν ήταν αρκετά εξελιγμένη για να προχωρήσει στην διαδικασία. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά “υπήρχε καθαρά μικρή δραστηριότητα που θα ωφελούσε την τοπική καλλιτεχνική ανάπτυξη”, ενώ δεν φάνηκε στην πρόταση να έχουν πολύ ενεργό ρόλο οι ντόπιοι καλλιτέχνες. Αναφορικά με την χρηματοδότηση της πρότασης, ο προϋπολογισμός της οποίας ήταν 23 εκ. ευρώ, η επιτροπή θεώρησε τη συμμετοχή του Δήμου μικρή, αφήνοντας να σηκώσει το βάρος η κυβέρνηση, αλλά και οι ομογενείς που θα καλούνταν να συνεισφέρουν όπως μπορούσαν. Εν τέλει, η επιτροπή έκρινε ότι η κληρονομιά που θα άφηνε στην πόλη η διοργάνωση, με βάση τη συγκεκριμένη πρόταση, δεν θα ήταν μεγάλη.
Είναι αλήθεια ότι η προσπάθεια που κατέβαλε η καλλιτεχνική διευθύντρια της επιτροπής διεκδίκησης κ. Μαρίτα Παπαρίζου όπως και τα υπόλοιπα μέλη ήταν μεγάλη, ωστόσο τα μέσα και ο χρόνος για την προετοιμασία της πρότασης που είχαν στη διάθεσή τους ήταν λιγοστά.
Να θυμίσουμε ότι πριν από περίπου ένα μήνα, τρεις ελληνικές πόλεις, η Ελευσίνα, η Καλαμάτα και η Ρόδος, μεταξύ των άλλων υποψηφίων που ήταν ο Βόλος, οι Δελφοί, τα Ιωάννινα, η Κέρκυρα, η Λάρισα, η Λέσβος, το Μεσολόγγι, ο Πειραιάς, η Σαλαμίνα, η Σάμος και η Τρίπολη, προχώρησαν στο τελικό στάδιο και θα επαναξιολογηθούν τον προσεχή Οκτώβριο. Στις 10-11 Νοεμβρίου 2016 θα ανακοινωθεί ποια θα πόλη θα ανακηρυχθεί τελικά Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021.
Η έκθεση
Διαβάστε την πλήρη έκθεση αξιολόγησης (μετάφραση από τα αγγλικά, Δημήτρης Καρεκλίδης)
Η πρόταση του Βόλου παρουσιάστηκε υπό την θεματολογία “Προσελκύοντας την εξέλιξη”.
Οι βασικοί σκοποί βασίζονται “στην ανάγκη της πόλης να ανακτήσει το περασμένο μεγαλείο, να υπερβεί τη μάστιγα, την οικονομική και θεσμική κρίση”. Το προτεινόμενο πρόγραμμα βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: “Προσελκύοντας την εξέλιξη”, Πολιτισμός για όλους”, “Χτίζοντας το κοινό του αύριο” και “Αντίθεση-Σύνθεση-Μεταμόρφωση”. Ο προτεινόμενος προϋπολογισμός είναι 23 εκ. ευρώ από τα οποία 17,25 εκ. ευρώ θα διατεθούν για τις δαπάνες του προγράμματος.
Δεν είναι εμφανής μια μακροπρόθεσμη πολιτιστική στρατηγική για την πόλη, ενώ δεν παρουσιάστηκε με πειστικό τρόπο στην επιτροπή, η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των σχεδιαζόμενων πολιτιστικών υποδομών.
Η επιτροπή σημείωσε το προτεινόμενο πρόγραμμα. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης έμαθαν περισσότερα σχετικά με τα σημαντικότερα πρότζεκτ ανάμεσα στις 70 προτεινόμενες εκδηλώσεις. Συμπεριλαμβάνονταν ένα μεγάλο εύρος μορφών τέχνης, αλλά η επιτροπή απογοητεύθηκε από τη μικρή παρουσία καινοτόμων και σύγχρονων μορφών τέχνης στην πρόταση.
Υπήρχε καθαρά μικρή δραστηριότητα που θα ωφελούσε την τοπική καλλιτεχνική ανάπτυξη. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα περιέχει μερικές ενδιαφέρουσες προτάσεις, αλλά το καλλιτεχνικό όραμα σε αυτό το στάδιο δεν είναι ανεπτυγμένο σε μεγάλο βαθμό.
Μερικά από τα πρότζεκτς, ειδικά αυτά που έχουν σχέση με καλλιτεχνικές εκθέσεις, ίσως είναι δύσκολα ως προς την πραγματοποίησή τους σε μια πόλη που δεν έχει ένα μουσείο τέχνης με διεθνή προσανατολισμό.
Η επιτροπή σημείωσε την πρόθεση να διοργανωθεί τουλάχιστον το 50% των εκδηλώσεων με έναν ευρωπαϊκό εταίρο. Ωστόσο το περίγραμμα του προγράμματος στην πρόταση διεκδίκησης δεν περιλάμβανε λεπτομέρειες, όπως θα αναμενόταν, σχετικά με το ποιοι θα μπορούσαν να είναι αυτοί οι εταίροι.
Λίστες με ονόματα διεθνών καλλιτεχνών δεν βοηθούν σε αυτό το στάδιο. Η ευρωπαϊκή διάσταση ήταν υποβαθμισμένη. Δεν είναι ξεκάθαρο πως οι πολίτες του Βόλου θα μπορούσαν να κατανοήσουν καλύτερα την πολιτιστική ποικιλότητα της Ευρώπης των 28 χωρών μελών.
Η επιτροπή εκτίμησε την προσπάθεια να δημιουργηθεί μια μεγάλη ομάδα εθελοντών (10.000 έχουν δηλώσει συμμετοχή). Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι ρεαλιστικός, αλλά ο ρόλος του Δήμου είναι απογοητευτικά μικρός, αφήνοντας την κυβέρνηση να είναι ο βασικός χρηματοδότης της διοργάνωσης.
Ο προϋπολογισμός της πόλης για τον πολιτισμό ήταν πολύ μικρός και θα παραμείνει έτσι και μετά το έτος Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης το 2021. Αυτό θα μείωνε τις όποιες προσδοκίες για οποιαδήποτε μελλοντική παρακαταθήκη. Η πρόθεση για υποστήριξη της χρηματοδότησης από την κοινότητα της ομογένειας είναι μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση με την δυναμική να συνεισφέρει οικονομικά ως συμπληρωματική πηγή. Η επιτροπή προβληματίστηκε με την πρόθεση να συγχωνευτούν οι ρόλοι του Γενικού Διευθυντή και του Καλλιτεχνικού Διευθυντή, και από το γεγονός ότι η θέση θα ήταν μερικής απασχόλησης. Η εμπειρία έχει δείξει ότι ακόμη και στο στάδιο της διεκδίκησης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, απαιτούνται δύο υψηλών απαιτήσεων και πλήρους απασχόλησης στελέχη.
Γενικότερα η επιτροπή έκρινε ότι η πρόταση διεκδίκησης στενή προσέγγιση ως προς τα κριτήρια. Παρά τις προσπάθειες για την μεγάλη συμμετοχή εθελοντών (χωρίς να παρέχονται λεπτομέρειες για το τι θα έκαναν) η επιτροπή ένιωσε ότι το άνοιγμα και η συμμετοχή στους ντόπιους καλλιτέχνες ήταν περιορισμένη. Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα δεν ήταν ανεπτυγμένο σε αυτό το στάδιο με λίγες πληροφορίες σχετικά με τους προτεινόμενους εταίρους. Η βιωσιμότητα μιας κληρονομιάς ήταν υπό αμφισβήτηση.
