Το στεγαστικό πρόβλημα, που μαστίζει τους νέους και αποτελεί έναν από τους παράγοντες «βόμβα» στα θεμέλια του δημογραφικού παρουσιάζει η έρευνα του Καθηγητή Δημογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και επιστημονικού υπεύθυνου του Ερευνητικού Προγράμματος του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας κ. Βύρωνα Κοτζαμάνη, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι οι δυσκολίες στέγασης των νέων 25-45 ετών ευθύνονται και για το γεγονός ότι δεν προχωρούν στη δημιουργία οικογένειας, άρα και στην τεκνοποίηση και ενίσχυση του δημογραφικού.
Όπως σημειώνει ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην πρόσφατη έρευνά του, οι δημογραφικές εξελίξεις σε όλες τις χώρες είναι μια από τις παραμέτρους που επηρεάζουν, εκτός των άλλων, και τις συνθήκες στέγασης των νεότερων γενεών, ενώ, από την άλλη μεριά, μπορούν να επηρεάσουν τόσο την ηλικία που οι γενεές αυτές κάνουν οικογένεια όσο και τον τελικό αριθμό των παιδιών τους.
Ο κ. Κοτζαμάνηςμετά από μια σύντομη παρουσίαση των σημαντικών αλλαγών που επήλθαν μετά το 2010, των επιπτώσεων τους στις νεότερες γενεές καθώς και των τρόπων προσαρμογής τους στο αυξανόμενο κόστος στέγασης, εκτιμά ότι η ταχύτατα αυξανόμενη απόκλιση ανάμεσα στις τιμές αγοράς ή ενοικίασης κατοικίας και το εισόδημα του μεγαλύτερου τμήματος των νέων, που δεν διαμένει σε ιδιόκτητη ή παραχωρημένη κατοικία, συνέτεινε στην ανάδυση της τρέχουσας στεγαστικής κρίσης έχοντας επιπτώσεις όχι μόνον στη δημιουργία οικογένειας αλλά και στον αριθμό των παιδιών που θα αποκτήσουν οι γενεές αυτές.
Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας υπογραμμίζει ότι ένα διευρυμένο πρόγραμμα προσφοράς κοινωνικής κατοικίας, αντίστοιχο αυτών που υπάρχουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επιβάλλεται. Αν υλοποιηθεί, θα δώσει τη δυνατότητα και στις γενεές των νέων που διαβιούν κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα διαθέτοντας χαμηλά (ή ακόμη χαμηλά-μεσαία εισοδήματα) να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες πληρώνοντας ένα προσιτό ενοίκιο που δεν θα απορροφά ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό των περιορισμένων εισοδημάτων τους, και, ταυτόχρονα, θα αμβλύνει και τις αρνητικές επιπτώσεις της στεγαστικής κρίσης στο «δημογραφικό».
Τα μέτρα για το στεγαστικό και το πρόσημό τους
Για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος τονίζει ο κ. Κοτζαμάνηςελήφθησαν τα τελευταία χρόνια κάποια θετικά μέτρα, ξεκινώνταςαπό την επιδότηση του ενοικίου για τα έχοντα πολύ χαμηλό εισόδημα νοικοκυριά, το οποίο όμως αν και είχε θετικές επιπτώσεις αρχικά, πλέον με τη αύξηση των τιμών, αυτό δεν ισχύει.
Για τον λόγο αυτό η κυβέρνηση, αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης, θέσπισε και κάποιαάλλα μέτρα, όπως τη χορήγηση επιδοτούμενου δάνειου έως και 150 χιλ. για την κάλυψη έως και του 90%του κόστους αγοράς κατοικίας από νέους 25-39 ετών με περιορισμένα εισοδήματα (πρόγραμμα «Το σπίτι μου»),το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία» (επιδότηση ενοικίου για δύο χρόνια σε 43 δήμους για ένα εξαιρετικάπεριορισμένο αριθμό ατόμων-οικογενειών αστέγων με την ταυτόχρονη κάλυψη βασικών δαπανών για την απόκτησηοικοσκευής, καθώς και για την πληρωμή των ΔΕΚΟ), το πρόγραμμα «Κάλυψη» (δωρεάν στέγαση για τρία χρόνια σεπεριορισμένο αριθμό ευάλωτων νέων 25-39 ετών, δικαιούχων του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος -1000 άτομαμε την αξιοποίηση ιδιωτικών κατοικιών που είχαν διατεθεί προηγουμένως για την στέγαση αιτούντων ασύλου), και,τέλος, πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω», ενώ έχει ανακοινωθεί και ένα επί πλέον πρόγραμμα («Κοινωνική αντιπαροχή»),με ασαφή τον χρόνο υλοποίησής του, για την αξιοποίηση ακινήτων του δημοσίου από τον ιδιωτικό τομέα με στόχοτην ανέγερση «κοινωνικών κατοικιών».
Τα προγράμματα όμως που άρχισαν ήδη να υλοποιούνται, έχουν περιορισμένους προϋπολογισμούς και ωφελούμενουςτο δε πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω», ακόμη και αν υλοποιηθεί ταχύτατα, θα επηρεάσει ελάχιστα τη τάσηανόδου των ενοικίων μεσοπρόθεσμα (υπενθυμίζουμε ότι η ελάχιστη χρονική διάρκεια της υποχρεωτικής μίσθωσηςμετά την ανακαίνιση μιας κατοικίας δεν υπερβαίνει τα τρία έτη).
Αναγκαιότητα η ύπαρξη ενός διευρυμένου προγράμματος κοινωνικής κατοικίας
«Αν δεν υπάρξει ένα διευρυμένο πρόγραμμα προσφοράς κοινωνικήςκατοικίας και δεν δημιουργηθεί ένας φορέας άσκησης στοχευμένων δημόσιων στεγαστικών παρεμβάσεων, δενπρόκειται να λύσουν το στεγαστικό ζήτημα, που αναδεικνύεται πλέον σε «μεγα-πρόβλημα», για τα νεότερα κυρίωςζευγάρια», υπογραμμίζει ο Καθηγητής του ΠΘ και φέρνει ως παράδειγμα άλλες ευρωπαϊκές χώρες που προχώρησαν σε ένα τέτοιο μέτρο και είδαν τους νέους με χαμηλά εισοδήματα να μπορούν να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες.
Υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι σε αντίθεση με την Ισπανία που έχει το ίδιο πρόβλημα, η ελληνική κυβέρνηση δεν φαίνεται να είναι στις προτεραιότητές της ένα πρόγραμμα σαν της Ισπανίας με αξιοποίηση δημόσιων και κοινοτικών πόρων (πρόγραμμα NEXTGeneration EU) .
Ωστόσο, όπως καταλήγει ο κ. Κοτζαμάνης η αναγκαιότητα ενός τέτοιουπρογράμματος, εκτός των άλλων, θα αμβλύνει και τις αρνητικές επιπτώσεις της στεγαστικής κρίσης στο«δημογραφικό», γι’ αυτό και προτείνεται και «ένα ευρύτατο πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας σεόλη τη χώρα, που θα δίνει τη δυνατότητα στα νέα ζευγάρια να στεγασθούν καταβάλλοντας ενοίκιο που δεν θααποτελεί σημαντικό μέρος του μηνιαίου εισοδήματός τους».
