Κανένας και καμία δεν γεννήθηκε έτοιμος γονιός, και στην πράξη όλοι καλούνται να είναι καλύτεροι για τα παιδιά τους, μαθαίνοντας σε κάθε βήμα και κάθε ώρα που περνάει. Ωστόσο κάποια βήματα μπορεί να χρειάζονται να γίνουν με υποστήριξη, από άτομα που έχουν τουλάχιστον τη θεωρητική γνώση. Κάπου εδώ έρχεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά και συμβουλευτικά το Η Ένωση «Μαζί για το Παιδί», με τον κοινωνικό λειτουργό-ψυχοθεραπευτή Νικόλαο Γιώτα, να μας περιγράφει τις αγωνίες των σύγχρονων γονέων, αλλά και τα σεμινάρια ψυχοεκπαιδευτικής εκπαίδευσης της Ένωσης που απευθύνονται σε κάθε οικογένεια.
Συνέντευξη: Χρυσόστομος Τρίμμης
«Σκοπός των ψυχοεκπαιδευτικών σεμιναρίων είναι η γενική ευαισθητοποίηση για θέματα που αφορούν κυρίως τη σύγχρονη οικογένεια και η ενδυνάμωση των ατόμων στον γονικό τους ρόλο. Στην ουσία αυτό αποσκοπεί σε μία εύρυθμη λειτουργία του οικογενειακού πλαισίου. Τα σεμινάρια που κάνουμε στους γονείς είναι ποικίλα. Η θεματολογία αφορά την αδελφική σχέση, την αυτοεκτίμηση, την επικοινωνία, τα όρια, το διαδίκτυο, τον σχολικό εκφοβισμό, σεξουαλικότητα, τη μετάβαση από το δημοτικό και το γυμνάσιο, την εφηβεία, τη διαχείριση άγχους, τη διαχείριση ενός διαζυγίου, το διάβασμα και τις σχολικές δυσκολίες, καθώς επίσης και τις απώλειες» περιγράφει αρχικά ο κ. Γιώτας.
-Γιατί όμως η σύγχρονη οικογένεια χρειάζεται αυτά τα σεμινάρια, που παλαιότερα και σε προηγούμενες γενιές δεν υπήρχαν…;
Σίγουρα δεν υπήρχαν παλαιότερα τέτοιες διαδικασίες, και δεν υπήρχαν και αξιολογήσεις που υπάρχουν σήμερα και μας βοηθούν πολλές φορές να κατανοήσουμε καλύτερα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί. Εφόσον γνωρίζουμε τι δυσκολεύει ένα παιδί ή έναν έφηβο, μπορούμε και καλύτερα να το διαχειριστούμε κάπως. Θεωρώ ότι είναι αρκετά χρήσιμα γενικά τα σεμινάρια και η ψυχοεκπαίδευση των γονέων. Κανένας δεν έχει γεννηθεί γονιός και είναι ένα αρκετά δύσκολο «επάγγελμα». Μεγαλώνει το παιδί, αλλάζει το παιδί και αλλάζει και ο γονιός, που καλείται να ενσωματωθεί στη νέα πραγματικότητα. Πολλές φορές μας καλούν γονείς και μας λένε ότι το παιδί τους περνάει εφηβεία, δεν τους ακούει καθόλου, δεν τους σέβεται. Απλά αυτό που λέμε και στους γονείς είναι ότι η εφηβεία είναι ένα οικογενειακό γεγονός.
-Η εφηβεία δηλαδή είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα που απασχολεί τους σημερινούς γονείς;
Η εφηβεία ναι, είναι ίσως το πιο σημαντικό θέμα γιατί εκεί συμβαίνουν οι πιο καταιγιστικές αλλαγές. Ειδικά από τα 14 έως τα 17 έτη, στην κορύφωση της εφηβείας, βλέπουμε αλλαγές στη διάθεση και στην ψυχοσύνθεση του παιδιού. Διαμορφώνονται πολλά χαρακτηριστικά και εκεί ο γονιός δυσκολεύεται αρκετά. Στην εφηβεία οι σχέσεις και η επικοινωνία περνάνε κρίση και απασχολεί αρκετό κόσμο αυτό.
-Φαντάζομαι όμως ότι ασχολείστε και με περιπτώσεις μικρότερων ηλικιών…
Σημαντικό είναι το θέμα των ορίων, που δυσκολεύει τους γονείς. Δεν είναι εύκολο για κάποιον γονιό να βάζει όρια, αλλά αυτά παρέχουν ασφάλεια και είναι απαραίτητα. Δεν λέω να είμαστε άκαμπτοι, σε καμία περίπτωση. Διαπραγματευόμαστε τα όρια αλλά είναι σημαντικό αυτό να αρχίσει να υφίσταται από την προσχολική ηλικία, γιατί αν αυτό δεν γίνει τότε στην εφηβεία θα δυσκολευτούμε αρκετά.
-Έχουν αποτέλεσμα αυτά τα σεμινάρια για να γίνει πιο σωστά η διαπαιδαγώγηση και η ανάπτυξη των παιδιών;
Η ανταπόκριση που παίρνουμε από τα ψυχοεκπαιδευτικά σεμινάρια και οι αξιολογήσεις που μας κάνουν οι γονείς έχουν θετικό πρόσημο. Είναι κάτι που έχουν ανάγκη και ζητούν όσο το δυνατόν να κάνουν περισσότερα σεμινάρια. Το βλέπουμε και στις κλήσεις που έχουμε στη δωρεάν συμβουλευτική τηλεφωνική γραμμή 11525 και μέσα από αυτές κοιτάμε και τη θεματολογία που προκύπτει.
-Οι σημερινοί γονείς είναι πιο συνειδητοποιημένοι;
Είναι πιο ανοιχτοί στην πληροφορία. Ακούνε περισσότερο, δέχονται περισσότερα, είναι έτοιμοι να μετακινηθούν και να διαφοροποιηθούν απ’ ότι πχ οι δικοί τους γονείς. Όπως ξέρουμε όμως, όλοι μας έχουμε τα βιώματά μας και την παιδική μας ηλικία, και ίσως μία περίπλοκη σχέση με τους γονείς μας. Επομένως, πολλά πράγματα και συμπεριφορές βγαίνουν με… αυτόματο πιλότο στις σχέσεις με τα δικά μας παιδιά. Αν αυτό το αντιληφθούμε νωρίς, το ότι δυσκολευόμαστε κάπου και έχουμε να δουλέψουμε το δικό μας κομμάτι, η σχέση με το παιδί θα πάει καλά.
-Σε αντίθετη περίπτωση;
Αν εγώ κάνω προβολή στο παιδί δικά μου ανεπίλυτα κομμάτια, δικές μου προσδοκίες και απωθημένα, τότε αυτό ίσως να μην πάει καλά. Εκεί το παιδί κάπως ασφυκτιεί και βγάζει αντίδραση. Όμως τη θέλουμε την αντίδραση.
-Γιατί τη θέλουμε αυτήν την αντίδραση;
Την προτιμούμε, παρά να έχουμε έναν έφηβο που αποσύρεται και κλείνεται στον εαυτό του. Αυτό μας ανησυχεί περισσότερο. Η εκτόνωση δείχνει ότι υπάρχει δυσκολία στην επεξεργασία. Δεν λέμε βέβαια να έχουμε βίαια ξεσπάσματα και αντιδράσεις, αλλά κάποιες υγιείς αντιδράσεις που είναι κάτι που θέλουμε.
-Προφανώς έχει αλλάξει η πυρηνική οικογένεια (γονείς και παιδιά δηλαδή) σε σύγκριση με άλλες εποχές. Πόσο όμως διαφορετική είναι;
Η σημερινή γενιά είναι η γενιά της ψηφιακής εποχής με καλή επαφή και σχέση με το διαδίκτυο και οι γονείς προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Οι δυσκολίες και οι συγκρούσεις δεν λείπουν αλλά είναι πιο διαχειρίσιμες σε σχέση με το παρελθόν. Μιας και οι σημερινοί γονείς είναι πιο ανοιχτοί στην ενημέρωση και θέλουν να προλάβουν κάποια πράγματα ζητούν νωρίς βοήθεια και είναι προετοιμασμένοι. Παλαιότερα, στην προεφηβεία στα 10-11 έτη, είναι η κατάλληλη ηλικία να μιλήσουμε για θέματα που θα προετοιμάσουν τον έφηβο, όπως για το σεξ. Παλαιότερα ήταν πιο δύσκολο να μιλήσει κανείς για το συγκεκριμένο θέμα, που παραμένει ταμπού.
Η τηλεφωνική γραμμή 11525
-Έχοντας πέρα από τα σεμινάρια και την τηλεφωνική γραμμή 11525, τι είδους περιπτώσεις ακούτε;
Ακούμε πολλά και διάφορα. Ακούμε τις δυσκολίες προσέγγισης των παιδιών από τους γονείς, για τον επηρεασμό από το διαδίκτυο, για παιδιά που δεν τα αναγνωρίζουν και για γονείς που δεν μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Ακούμε για τις παρέες των παιδιών και λίγο για το κομμάτι της παραβατικότητας… Είναι κλήσεις που δεχόμαστε καθημερινά.
Δεχόμαστε κλήσεις από Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00-19:00. Μέσα στην εβδομάδα δεχόμαστε κατά μ.ό. 200 κλήσεις πανελλαδικά. Έχουμε και κλήσεις από εφήβους. Αυτό πάντως που μας διαφοροποιεί από άλλες γραμμές είναι ότι το 11525 δεν είναι γραμμή SOS. Είναι δωρεάν αλλά είναι επώνυμες. Αν γίνει κάποια αναφορά σε κάποιο περιστατικό κακοποίησης ή έκθεσης ανηλίκου σε κίνδυνο, τότε πρέπει να κάνουμε άρση τηλεφωνικού απορρήτου και να ενημερώσουμε τις αρμόδιες Αρχές.
-Αναφερθήκατε προηγουμένως στο θέμα της Εφηβείας. Η δραστηριοποίηση ποιες άλλες ηλικίες αφορά;
Κάνουμε και ομάδες γονέων προσχολικής, σχολικής και εφηβικής ηλικίας με συγκεκριμένη θεματολογία. Αυτή η θεματολογία προκύπτει ανάλογα και με τα αιτήματα των γονέων. Βλέπουμε ότι αυτές οι ομάδες και η συζήτηση που αναπτύσσεται είναι κάτι πολύ βοηθητικό γι’ αυτούς. Γι’ αυτό και βλέπουμε μεγάλη συμμετοχή και ενδιαφέρον.
Ποια είναι η Ένωση «Μαζί για το Παιδί»
Το «Μαζί για το Παιδί» είναι μια Ένωση μη-κερδοσκοπικών σωματείων και ιδρυμάτων, που εργάζονται, από το 1996, για την ευημερία παιδιών, νέων και οικογενειών που αντιμετωπίζουν τη φτώχεια, την αναπηρία, την κακοποίηση και την αρρώστια. Η Ένωση και τα μέλη της προσφέρουν υπηρεσίες σε περισσότερα από 30.000 παιδιά στην Ελλάδα ετησίως.
Η Ένωση και τα μέλη της σε συνεργασία με διεθνείς οργανώσεις, πρωτοστατούν στην ανταλλαγή καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας αλλά και στην προαγωγή της επιστημονικής έρευνας σε θέματα που αφορούν παιδιά και νέους σε ανάγκη.
Η Γραμμή 115 25 του «Μαζί για το Παιδί» βρίσκεται από το 2009 δίπλα σε γονείς, εκπαιδευτικούς και εφήβους παρέχοντας δωρεάν συμβουλευτική υποστήριξη. Στόχος είναι η ψυχολογική στήριξη και η ενδυνάμωση γονέων, εκπαιδευτικών και εφήβων σχετικά με προβληματισμούς και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους και η ενίσχυση των ευρύτερων οικογενειακών και υποστηρικτικών πλαισίων των παιδιών και των εφήβων. Η Γραμμή 115 25 είναι στελεχωμένη από έμπειρη επιστημονική ομάδα και εκπαιδευμένους εθελοντές με συνεχή κλινική εποπτεία. Τηρείται απόρρητο και όλες οι κλήσεις είναι εμπιστευτικές και δεν ηχογραφούνται.
Πέρα από τις τηλεφωνικές συνεδρίες, η Γραμμή 115 25 συμπληρώνεται από το Συμβουλευτικό Κέντρο, όπου προσφέρονται διαδικτυακά ή με φυσική παρουσία:
- Ολοκληρωμένος κύκλος συμβουλευτικών συνεδριών
- Ομάδες στήριξης γονέων
- Ψυχο-εκπαιδευτικά σεμινάρια συγκεκριμένης θεματολογίας σε γονείς/ εκπαιδευτικούς /εφήβους
Το σύνολο των υπηρεσιών της Συμβουλευτικής Γραμμής και του Συμβουλευτικού Κέντρου πλαισιώνουν ολοκληρωμένα, σε επίπεδο πρόληψης και πρώιμης παρέμβασης, την κάθε οικογένεια. Οι δια ζώσης υπηρεσίες λαμβάνουν χώρα στις εγκαταστάσεις της Ένωσης και τα ψυχοεκπαιδευτικά σεμινάρια πραγματοποιούνται σε σχολεία και οργανωμένα σύνολα πανελλαδικά.
