Από τις σπουδές στην επιστήμη της αρχαιολογίας, αλλά και την εντρύφηση στην επιστημονικότητα του αρχαιολογικού έργου και την αέναη εξέλιξη της αρχαιολογικής ανασκαφής, γνωρίζω ότι ένας αρχαιολογικός χώρος δίνει μια ενδεικτική περιγραφή της κοινωνίας και του πολιτισμού σε μια εποχή. Δεν είναι όμως η τελική και συνολική εικόνα. Κατά συνέπεια, η ανάδειξη ενός αρχαίου πολιτισμού μπορεί να γίνει όταν έχουν ολοκληρωθεί οι ανασκαφικές εργασίες, αλλά και όταν το ιδεολογικό φορτίο που προκύπτει συνάδει με το εθνικό αφήγημα των σύγχρονων κατοίκων μιας χώρας.
Ο αρχαίος πολιτισμός είχε διαφορετικές αξίες, διαφορετικά μέσα επιβίωσης. Επομένως και διαφορετικές σχέσεις μεταξύ των λαών και των κοινωνικών τάξεων. Η ανάδειξή τους θα ανέτρεπε τα δεδομένα και τις αξίες της σημερινής εποχής. Αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος που οι αρχαιολογικοί χώροι μένουν άβατοι και ελάχιστα επισκέψιμοι για το ευρύ κοινό. Επομένως η επίσκεψη ενός ανασκαφικού χώρου απαιτεί επιστημοσύνη, περίσκεψη και προβληματισμό. Δεν είναι χώρος τοπικής προβολής, πολύ δε περισσότερο χώρος αναψυχής. Τα αρχαιολογικά μουσεία έρχονται να καλύψουν το κενό της επισκεψιμότητας. Όμως οι ανασκαφικοί χώροι παραμένουν τα τεκμήρια της ιστορικής αλήθειας.
Προκειμένου για τον αρχαίο μας πολιτισμό, οι προβεβλημένες ανασκαφές έγιναν στα μέτρα μιας αρχαιολατρικής Ευρώπης που υιοθέτησε τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό ως πρόγονό της. Αυτή η Ελλάδα προβλήθηκε. Η εξιδανικευμένη Ελλάδα των Ευρωπαίων, χωρίς τους Έλληνες και τις πολιτιστικές τους ιδιαιτερότητες. Χάριν αυτής της κολοβωμένης αρχαιολατρείας νομιμοποιήθηκε ο σφετερισμός των ελληνικών αρχαιοτήτων και ο στολισμός των μουσείων όλου του Δυτικού κόσμου. Η Ακρόπολη χαρακτηρίσθηκε ως κοινή πατρίδα. Οι Έλληνες ήσαν πάντα δεύτερης κατηγορίας Ευρωπαίοι, που δεν έπρεπε να δημιουργούν δυσκολίες.
Όμως η σημερινή Ελλάδα αντέδρασε. Ίδρυσε σύγχρονα μουσεία. Το Μουσείο της Ακρόπολης διαψεύδει τη θεωρία ότι οι Έλληνες δεν μπορούν να συντηρήσουν τα μνημεία τους. Οι Έλληνες ζητούν την αυτοτέλειά τους και τη διεκδίκηση ενός καταδικού τους πολιτισμού στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να αναδειχθεί ολόκληρος ο αρχαίος μας πολιτισμός, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, σε σημαντικούς και άσημους τόπους. Κάθε κίονας, κάθε σπασμένο μάρμαρο, κάθε θραύσμα κεραμικού, συνθέτουν το ανάγλυφο ενός γηγενούς και αυτοφυούς πολιτισμού, ριζωμένου σε βάθος χιλιετιών. Αυτό το ιστορικό βάθος πρέπει να αναδείξουμε και όχι τη χρονική ρηχότητα του κλασικού πολιτισμού, όπως βολεύει στους Ευρωπαίους.
Η χερσαία Μαγνησία, λόγω της παρουσίας μεγάλου θαλάσσιου μετώπου, αλλά και της αρχαίας λίμνης Βοιβηϊδος, και κάποιων ποταμών, κατοικήθηκε από χιλιάδες χρόνια πριν. Στα νεολιθικά χρόνια και στα μετέπειτα Μυκηναϊκά υπήρξε οργανωμένη κοινωνική ζωή, εκτεθειμένη σήμερα από τις ανασκαφές στο Σέσκλο, Διμήνι, ανάκτορο Ιωλκού, “ανάκτορο” Ιάσονα, ακρόπολη αρχαίας Πυράσσου και διάσπαρτα άλλα σημεία διάσπαρτα στους λόφους και στις ακροπόλεις από το Τισαίον όρος μέχρι την Όθρυ. Στην κλασική αρχαιότητα άκμασαν πόλεις τόσο στη Δημητριάδα όσο και στις Φθιώτιδες Θήβες, που μας κατέλειπαν αρχαία θέατρα, το αρχαίο θέατρο Δημητριάδος στις Παγασές και το θέατρο των Φθιωτίδων Θηβών στις Μικροθήβες.
Και όμως οι αρχαιότητές μας είναι ελάχιστα γνωστές και επισκέψιμες. Διότι δεν είναι μέρος της ψευδαίσθησης των Ευρωπαίων για τη δική τους “Ελλάδα”. Είναι τόποι περήφανοι για τη δική τους ιστορία και το ρίζωμα των Ελλήνων μέσα στις χιλιετίες. Συνθέτουν μια ιστορία που υπερβαίνει τη βραχύβια ιστορία των Ευρωπαίων και τα ακόμη πιο συγκαιρινά μνημεία τους.
Η ανάδειξη του κοινοτικού συστήματος, των παραδόσεων, των ηθών και των γηγενών ριζών του πολιτισμού μας προσδίδουν μεγαλύτερη βαρύτητα στο σήμα της περιοχής και της χώρας, στη δημιουργικότητα και την επιχειρηματικότητα των Ελλήνων, στις βαθιές ιστορικές μας ρίζες. Με την ανάδειξη του γηγενούς πολιτισμού, μπορούμε να ανασχεδιάσουμε το χάρτη όχι μόνο της αρχαίας, αλλά και της σημερινής Ελλάδας. Αυτή την Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσουμε και να προβάλλουμε.
