Έχοντας ακόμη στα αυτιά μας τις υποσχέσεις της νέας κυβέρνησης, εξακολουθούμε να παραμένουμε χαμογελαστοί και αν ελπίζουμε. Περιμένοντας. Μέσα σε όλες αυτές τις ειδήσεις που κατακλύζουν την καθημερινότητα μας, δεν έτυχε να ακούσω τη δήλωση που είχε κάνει ο Σταύρος Θεοδωράκης, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Αλέξη Τσίπρα. Ετεροχρονισμένα διαβάζω, αγαπημένε μου αναγνώστη, πως θα συζητά με την κυβέρνηση, ακόμη και αν διαφωνεί. Πόσοι αλήθεια, και μην πας μακριά, γύρω μας συμβαίνουν, σε τοπικό επίπεδο, έχουν την ίδια αντίληψη; Αν κρίνουμε από τις πράξεις, τα λόγια και τις ανακοινώσεις τους, άστα, είναι να μας κλαίνε για το πώς καταντήσαμε.
Θα μου πεις, η ανικανότητά μας ως λαός να συζητάμε είναι ορατή όχι μόνο στο πεδίο της πολιτικής, αλλά και στο πεδίο της καθημερινότητας, αφού συνήθως οι συζητήσεις μας περιστρέφονται γύρω από δίπολα όπου το συναισθηματικό στοιχείο υπερτερεί της λογικής. Ωστόσο, η ικανότητα να διαφωνείς με κάποιον και να μην τσακώνεσαι μαζί του είναι κάτι που καλλιεργείται.
H φράση αυτή είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Καταρχήν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται επίσημα στη σύγχρονη πολιτική μας ιστορία. Η φράση αυτή δεν ακούγεται στα υπόλοιπα κράτη της Ευρώπης ακριβώς επειδή θεωρείται αυτονόητη. Κατά τη γνώμη μου η φράση αυτή όχι μόνο πρέπει να λέγεται αλλά πρέπει να συζητηθεί αρκετά ώστε να διαφανεί η σημασία της και να κατανοηθεί η πρακτική της.
Αυτός που ακούει προσεκτικά αυτό που κάποιος άλλος άνθρωπος του λέει, μπορεί στο τέλος να διαφωνεί μαζί του αλλά ακριβώς επειδή διαφωνεί, θέλει να ξέρει ακριβώς με τι διαφωνεί. Αυτός που κατέχει την ικανότητα να διαφωνεί θα ανακαλύψει το μυστικό του να εξελίσσεται και να προχωρά. Η φράση «θα συζητάμε ακόμα και αν διαφωνούμε» υποδηλώνει έμπρακτα την πίστη σε βασικές ιδέες, όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η ισότητα, ιδέες για τις οποίες αμέτρητοι άνθρωποι έχουν θυσιαστεί. Το δικαίωμα να διαφωνείς είναι πολύτιμο αλλά ταυτόχρονα είναι και εύθραυστο.
Ο καλύτερος τρόπος να το διαφυλάξουμε είναι να συζητάμε με τον άλλο ακόμα και αν διαφωνούμε. Αυτό δηλώνει όχι μόνο πολιτική αλλά και προσωπική ωριμότητα. Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, οι άνθρωποι πρέπει να συναντιούνται αφήνοντας τις προσωπικές τους προκαταλήψεις και να συζητούν. Σε ένα τέτοιο κλίμα αμοιβαίας κατανόησης και εμπιστοσύνης, λύσεις μπορούν πάντα να βρεθούν. Αυτή είναι μια απλή ιδέα που συνήθως αγνοείται.
Υπάρχει όμως ένας ακόμα λόγος που η φράση αυτή έχει αξία. Η λειτουργία των σύγχρονων πολιτευμάτων και δη της δημοκρατίας απαιτεί έναν ορισμένο βαθμό συναίνεσης. Εάν αυτός δεν υπάρχει, τότε είναι αδύνατο να λειτουργήσει ένα κράτος, αφού παρατηρούνται φαινόμενα ανομίας ή ακόμα και βίαιες αντιδράσεις που έχουν ως στήριγμα λαϊκίστικες ιδέες. Οι ιδέες αυτές επιβάλλονται μέσω του συναισθήματος, αφού δίνουν βαρύτητα στην ικανοποίηση ατομικών επιθυμιών. Επειδή τώρα όχι μόνο το δικαίωμα της διαφωνίας είναι εύθραυστο αλλά και η ίδια η δημοκρατία, ας αφουγκραστούμε τη φράση αυτή βάζοντάς την σε εφαρμογή στην προσωπική μας ζωή πριν την απαιτήσουμε από όλους τους υπόλοιπους.
