Μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο «Ένας δρόμος ανάπτυξης για τα βουνά» των Δημήτρη Γούσιου, Δήμητρας Γάκη και Ιωάννη Φαρασλή από τις Εκδόσεις Παρέμβαση. Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί μέρος της συνεισφοράς του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Εργαστηρίου Αγροτικού Χώρου (ΕΑΧ) σε ένα ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο HNV Link «Καινοτομία για την Γεωργία υψηλής αξίας για τη φύση» No Agreement 696391. Στο πλαίσιο του προγράμματος έγινε μια προσπάθεια διερεύνησης της εξέλιξης ενός ορεινού γεωργικού συστήματος. Αυτό το σύστημα παράλληλα με την παραγωγή τροφίμων, συμβάλλει στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας, στην προστασία των εδαφών από τη διάβρωση και στην παραμονή του πληθυσμού στην περιοχή, δηλαδή στην διατήρηση ενός αγροοικοσυστήματος, που παρέχει πολλαπλές υπηρεσίες σε τόπους Υψηλής Φυσικής Αξίας. Το ίδιο σύστημα εστιάζει σε καινοτομίες βιώσιμες τόσο για τη φύση, όσο και για τον άνθρωπο. Οι καινοτομίες αυτές, μέσω της χρήσης νέων τεχνολογιών γεωπληροφορικής, υποστηρίζουν σύγχρονα γεωργικά και κτηνοτροφικά παραγωγικά συστήματα, ενώ ταυτόχρονα βελτιώνουν την «κοινωνικο-οικονομική βιωσιμότητα» και την «περιβαλλοντική αποτελεσματικότητά» τους.
Στη διάγνωση αυτή δίνεται η ευκαιρία να διαπιστώσουμε τις μεταβολές στην ισχύ αλλά και τις σχέσεις μεταξύ των δυνάμεων που επιδρούν σε ένα αγροοικοσύστημα και το διαμορφώνουν. Η όλη προσέγγιση ενσωματώνει την έννοια του τόπου (εδαφική περιοχή). Ως τόπος νοείται το σύνολο των χαρακτηριστικών που συγκεντρώνει ένα μέρος, όχι μόνο το έδαφός του δηλαδή, αλλά και η έννοια της κληρονομιάς και της κοινής καταγωγής, η διατήρηση δεσμών συναισθηματικών, οικογενειακών ή/και οικονομικών, οι οποίες διευρύνουν τον κύκλο των δρώντων που διεκδικούν λόγο στην αναπτυξιακή διαδικασία του τόπου τους. Στους πόρους αυτών των τόπων ενσωματώνονται και τα άτομα της διασποράς ενίοτε διαχειριστές εκμεταλλεύσεων, αλλά πάντα ιδιοκτήτες γης και ο ρόλος τους στις αποφάσεις για την βιώσιμη αξιοποίηση των Υψηλής Φυσικής Αξίας περιοχών. Επιπλέον, παρουσιάζεται η ολοένα αυξανόμενη επιρροή των μέτρων πολιτικής που εμπλέκονται στην εξέλιξη του αγροοικοσυστήματος και του αγροτικού χώρου ή όπως προσφυώς αναφέρεται στο ελληνικό πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, στην «ύπαιθρο». Το περιεχόμενο του βιβλίου αναδεικνύει τη σημασία που έχει η τοπική μορφή συντονισμού των εμπλεκόμενων δρώντων για την κάλυψη της διαχείρισης των κοινών και την υποστήριξη καινοτομικών πρωτοβουλιών σε ένα σύστημα λήψης αποφάσεων.
Η συνεισφορά του ΕΑΧ στο έργο αυτό αφορά κυρίως την πρόταση για την εφαρμογή μιας πολυδιάστατης μεθοδολογίας εδαφικής διάγνωσης στην εκτεταμένη ορεινή περιοχή της Θεσσαλικής Πίνδου. Της παρουσίασης της πρότασης αυτής προηγείται η συνοπτική αναφορά στους στόχους του HNV-Link και στο έργο του ΕΑΧ.
***
Δημήτρης Γούσιος
Ο Δημήτρης Γούσιος είναι γεωγράφος-χωροτάκτης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης έχοντας γνωστικό αντικείμενο την «Ανάπτυξη και Χωροταξία του Ύπαιθρου Χώρου». Διευθύνει το Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου. Διδάσκει τα μαθήματα: «Ανάπτυξη Αγροτικού Χώρου», «Σχέδιο εδαφικής ανάπτυξης: Μέθοδοι και Εργαλεία», «Γεωγραφία».
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν τις εδαφικές περιοχές της υπαίθρου, τη μεθοδολογία εδαφικής διάγνωσης καθώς και εντοπισμού και ανάδειξης εδαφικών πόρων, το ρόλο της κληρονομιάς στην ιδιοτυπία των αγαθών και υπηρεσιών της υπαίθρου, την πολυλειτουργικότητα και την εξέλιξη της οικογενειακής γεωργίας. Διερευνά το ρόλο των μικρών πόλεων, τις ορεινές περιοχές και την τοπική αυτοδιοίκηση. Τελευταία η έρευνά του επεκτείνεται στην ανάπτυξη μεθοδολογικών εργαλείων για την ενίσχυση α) των συμμετοχικών διαδικασιών των τοπικών κοινωνιών στο σχεδιασμό και στη διακυβέρνηση και β) του συμμετοχικού συστήματος εγγύησης τοπικών προϊόντων.
Έχει συμμετάσχει ως επιστημονικός υπεύθυνος σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα για την ανάπτυξη της υπαίθρου. Υπήρξε συντονιστής του σχεδιασμού της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης των Ορεινών Κοινοτήτων της Κύπρου (2018-2019). Έχει αξιόλογη συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά δίκτυα της Ευρώπης. Το 2005 του απονεμήθηκε από το γαλλικό Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας το «Chevalier dans l’Ordre des Palmes Académiques» (Academic Palms). Δημοσίευσε σε ελληνικά και ιδιαίτερα σε ξένα περιοδικά.
Δήμητρα Γάκη
Η Δήμητρα Γάκη είναι Γεωργο-οικονομολόγος, με Διδακτορικό στην Χωροταξία. Εξειδικεύεται στα παραγωγικά αγροτικά συστήματα (DEA στη Γεωγραφία και MSc στην Αγροτική Ανάπτυξη και Επιχειρησιακά Σχέδια). Είναι ενταγμένη στο Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ) και ερευνήτρια στο Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου του τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Διευθυντής: Δημήτρης Γούσιος) έως σήμερα. Διδάσκει: «Ανάπτυξη Αγροτικού Χώρου» και «Σχέδιο εδαφικής ανάπτυξης: Μέθοδοι και Εργαλεία».
Τα ακαδημαϊκά ενδιαφέροντά της αφορούν τα εξής πεδία: εδαφική και αγροτική ανάπτυξη, δρώντες και θεσμοί σε περιοχές της υπαίθρου, αγροτικά παραγωγικά συστήματα, ιδίως σε ορεινές περιοχές, χωρική ανάλυση, εντοπισμός και ανάδειξη εδαφικών πόρων, συμμετοχικό σύστημα εγγύησης εδαφικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Ενεργοποιείται σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα και επιστημονικά δίκτυα. Τέλος έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά.
Ιωάννης Φαρασλής
Ο Ιωάννης Φαρασλής είναι περιβαλλοντολόγος με Διδακτορικό στη Χωροταξία και εργάζεται σήμερα ως ερευνητής και Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ) στο Τμήμα Επιστήμης Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Επιπλέον, είναι μέλος του Εργαστηρίου Αγροτικού Χώρου για περισσότερα από 20 χρόνια. Διαθέτει περισσότερες από δύο δεκαετίες εμπειρία στον τομέα της ανάλυσης χωρικών δεδομένων (τόσο στον αγροτικό όσο και στον αστικό χώρο), με τη χρήση τεχνικών Τηλεπισκόπησης και GIS. Ειδικότερα ασχολείται με: μεθόδους ερμηνείας & ταξινόμησης διαχρονικών δορυφορικών δεδομένων, χαρτογράφηση με Drones, τριδιάστατη χαρτογράφηση και οπτικοποίηση, πολυκριτηριακές αναλύσεις κ.λπ. Έχει συμμετάσχει σε μεγάλο αριθμό ερευνητικών έργων, σε διεθνή συνέδρια και ως συν-συγγραφέας σε δημοσιεύσεις με κριτές.
