Τις χωρικές δυνατότητες και προοπτικές καινοτόμου βιώσιμης ανάπτυξης του Βόλου ανέλυσε η Άσπα Γοσποδίνη, Καθηγήτρια Πολεοδομίας & Αστικού Σχεδιασμού στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μιλώντας σήμερα στο «3ο Συνέδριο Ανάπτυξης της Μαγνησίας» που διοργάνωσε ο Όμιλος Καρεκλίδη.
Συγκεκριμένα η κ. Γοσποδίνη, αναφέρθηκε στη δυνατότητα αστικής ανάπλασης και οικονομικής αναγέννησης της περιοχής Επτά Πλατάνια-Οξυγόνο, της περιοχής Παλαιά, όπως και της ΒΙΠΕ Βόλου, στην κατεύθυνση δημιουργίας clusters πολιτισμού, δημιουργικότητας, καινοτομίας. Στο πλαίσιο αυτό, υπογράμμισε την ανάγκη οι συγκεκριμένες περιοχές να ορισθούν και να θεσμοθετηθούν ως Ζώνες Ειδικών Πολεοδομικών στόχων και Κινήτρων.
Ειδικότερα, όπως εξήγησε η κ. Γοσποδίνη, η οικονομική κρίση και το κλείσιμο χιλιάδων επιχειρήσεων στον βιομηχανικό κλάδο, στο εμπόριο και τις υπηρεσίες έχει επιφέρει δραματικές χωρικές επιπτώσεις και τον Βόλο, όπως τη συρρίκνωση του κέντρου της πόλης και την αλλαγή της οικονομικής του ταυτότητας. Στα κενά καταστήματα εγκαθίστανται σχεδόν αποκλειστικά, νέες επιχειρήσεις καφέ, μπαρ, fast food, και επιχειρήσεις από την Κίνα, ενώ την ίδια ώρα η Βιομηχανική περιοχή ερημώνει.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε, προβάλει επιτακτική η ανάγκη για χωρικές παρεμβάσεις και οικονομικές πολιτικές ανάπτυξης που θα αναχαιτίσουν την αστική συρρίκνωση στο Βόλο.
Ειδικότερα στην πόλη του Βόλου, δημιουργούνται οι εξής χωρικές δυνατότητες και προοπτικές:
α) Η αστική ανάπλαση και οικονομική αναδιάρθρωση/αναγέννηση της περιοχής Επτά Πλατάνια-Οξυγόνο, η οποία αποτελεί την παλιά βιομηχανική περιοχή του Βόλου και χαρακτηρίζεται από μεγάλα πέτρινα κτήρια, στοιχεία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς με ιδιαίτερη αξία, στην κατεύθυνση της δημιουργίας cluster επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας και τεχνογνωσίας με δραστηριότητες όπως διαδικτυακές επιχειρήσεις dot.com, internet design, graphic design, κ.α. επιχειρήσεις εκδόσεων, επιχειρήσεις μαζικής επικοινωνίας τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδες, κ.α.
β) Η αστική ανάπλαση και οικονομική αναδιάρθρωση και αναγέννηση της περιοχής Παλαιά στην κατεύθυνση δημιουργίας cluster πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών.
Σήμερα η περιοχή αναπτύσσεται μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε γειτονιά αποκλειστικά δημοφιλούς ψυχαγωγίας – με καφέ/μπαρ, ταβέρνες, εστιατόρια, κλαμπ ζωντανής μουσικής, κλπ. Το παράδειγμα των Λαδάδικων στη Θεσσαλονίκη έδειξε ότι η μονοκαλλιέργεια της ψυχαγωγίας ενέχει τον κίνδυνο γρήγορης ακμής και σύντομης παρακμής. Αντιθέτως, το παράδειγμα του Ψυρρή στην Αθήνα και διεθνή παραδείγματα όπως η περιοχή Temple Bar στο Δουβλίνο και Jordan στο Άμστερνταμ, έδειξαν ότι ο βαθμός βιωσιμότητας των clusters ψυχαγωγίας αυξάνεται θεαματικά με την συνύπαρξή του με
επιχειρήσεις υψηλού πολιτισμού (π.χ. πειραματικά μικρά θέατρα, σχολές χορού, ωδεία, γκαλερί ζωγραφικής, γλυπτικής, φωτογραφίας, κ.α.) και
επιχειρήσεις δημιουργικότητας (όπως εργαστήρια καλλιτεχνικών δημιουργημάτων με χειροποίητα μικροέπιπλα, υφάσματα μπατίκ, χειροποίητα κοσμήματα, κ.α.) .
γ) Η αστική ανάπλαση-αναγέννηση και οικονομική αναδιάρθρωση της ΒΙΠΕ Βόλου στην κατεύθυνση δημιουργίας cluster Έρευνας & Καινοτομίας με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του ΑΤΕΙ Θεσσαλίας, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων καινοτομίας στον αγροτικό τομέα που αποτελεί τον κύριο οικονομικό κλάδο και το συγκριτικό πλεονέκτημα της Θεσσαλίας.
“Η δημιουργία των τριών παραπάνω clusters πολιτισμού, δημιουργικότητας, καινοτομίας δεν μπορεί να αφεθεί σε απλά ευχολόγια των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ) και των Πολεοδομικών Μελετών της πόλης του Βόλου», υπογράμμισε η κ. Γοσποδίνη και πρόσθεσε ότι η οι περιοχές Επτά Πλατάνια-Οξυγόνο, Παλαιά και ΒΙ.ΠΕ Βόλου πρέπει να ορισθούν και να θεσμοθετηθούν ως Ζώνες Ειδικών Πολεοδομικών στόχων και Κινήτρων.
Επίσης, σημείωσε ότι η ανάπτυξη των clusters πρέπει α) να βασισθεί σε στρατηγικά σχέδια ανάπλασης-αναγέννησης, και β) να χρηματοδοτηθεί από Ευρωπαϊκά προγράμματα όπως τα προγράμματα Jeremy, Jessica, κ.α. στα πλαίσια του νέου ΕΣΠΑ.
Τέλος, σύμφωνα με την ίδια, σε βάθος δεκαετίας πρέπει να υπάρξουν οικονομικά κίνητρα προς επιχειρήσεις συγκεκριμένων κλάδων (π.χ. μειώσεις φόρου, φοροαπαλλαγές) για να προσελκυστούν και να εγκατασταθούν ή μετεγκατασταθούν στη συγκεκριμένη περιοχή, ώστε να αναπτυχθεί το επιθυμητό cluster.
